Ege bölgesinde tütünde Özükuru hastalığı Şmacrophomina phasealina (tassi) goid.Ö`nın durumu, etmenin fizyolojik varyasyonu ve yerel çeşitlerin duyarlılıkları üzerinde araştırmalar

Abstract

- 64 - VII. ÖZET Bu araştırma, Tütün Araştırma ve Eğitim Enstitüsü ile Ege Ta rımsal Araştırma Enstitüsünde 1902-1^88 yılları arasında yürütülmüş tür. Araştırmada Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fitopatoloji ve Zirai Botanik Kürsüsü olanaklarından da yararlanılmıştır. Ülkemizde Macrophomina phaseolirıa (Tassi.) Goid. fungusu hak kında yeterli çalışma bulunmadığı bilinaektadir. Araştırmamızda, bun dan 50 yıl önceki veriler gözönüne alınarak, geçen zaman zarfında neden olduğu tütünde özükuru hastalığının durumunu, etmenin varyas yonunu ve yerel çeşitlerin reaksiyonlarını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular özetlenecek olursa; 1. İzmir ilinin, tütün üretimi olan ilçelerinde 1985 ve 1986 yıllarında yapılan survey sonucunda özükuru hastalık oranı I985 yılı ortalaması olarak % Ş6-31, I986 yılı ortalaması olarak da % 50.54 oranında bulunmuştur. Hastalık oranı sırasıyla en çok % 95*50 ve $> 90, 21* e kadar çıkmıştır. 2. Bölgeden alınan 504 hasta bitki materyalinin 362'sinden {% 71.82) Macrophomina phaseolina fungusu izole edilmiştir. 3. İzolatlar gerek gelişmeleri ve gerekse oluşturdukları sklerot sayıları bakımından önemli farklılıklar göstermişlerdir. Ba zı durumlarda koloni gelişmesi ile sklerot sayısı arasında olumlu yönde ilişkiler varken, bazı izolatlarda ise bunun aksi saptanmıştır. 4. Aynı durum patojenisite yönünden de söylenebilir. İzolatları bu özelliklerine bakarak gruplar halinde bir araya getirmek mümkün olabilmektedir. Patojenisite testlerinde, 6 tütün çeşidinde 52 izo- lat % 0-$100 arasında bir hastalık çıkışına neden olmuşlardır. İzolat- ların, gerek çeşitler karşısında teksel ve gerekse tüm çeşitler karşı-- 65 - sında değerlendirilmelerinde farklı virulens gösterdikleri saptan mıştır. İzolatlar virulensleri yönünden değişik gruplara ayrılabil mişlerdir. `* 5. Çeşitler, reaksiyon testleri sonucunda % 25-60 ve fo 61-100 oranında hastalanma gösterenler diye iki gruba ayrılmışlardır. Reak siyon testine alınan 24 tütün çeşit/hattının M.phaseoliha'ya kar şı duyarlı olduğu bulunmuştur. Ancak Ege-64 ve Basma I92/23 no'lu çeşitler daha az duyarlılık göstermişlerdir. Bundan başka çeşitler ve izolatlar arasındaki interaksiyon ilişkisi inoelenmiş, testlerde izolatlar benzer etkide, çeşitlerin ise farklı duyarlılıkta oldukla rı ortaya çıkmıştır. Ancak Basma 192/23 no'lu çeşit üzerinde 1 no'lu izolat etkili, 2 no'lu izolat ise etkisiz bulunmuştur.

- 66 - VIII. SUMMARY The stuiy was undertaken both at Tobacco Research ani Training Institute and Aegean Agri cultural Research Institute between the years of I982/88. In aiiition, facilities of Department of the Phyto pathology and Agricultural Botany of Agricultural Faculty at the Aegean University, were also utilized. It is known that studies on Macrophornina phaseolina have not been sufficient in Turkey. With this study it was aimed to determine the incidence of the disease, variations and the reactions of selec ted local cultivars to the fungus on the basis of data available about 50 years ago. Prom the' results obtained the following findings were drawn; 1»-- According to surveys carried out, the mean incidence of the- disease was estimated to be 56,31 % (max 95» 5 f») and 50,54 (max 90,21 İo) for the years 1985 and I986, respectively. 2. The fungus was isolated in 362 out of, 504 diseased specimen collected in the region (71,82 %). 3. Isolates varied in development and the number of sclerotia produced. In some cases, positive correlation were found between co lonial development and the number of sclerotia. However some of the isolates also exhibited variation in pathogenicity and they could be classified depending on these characteristics. 52 isolates connected with six tobacco cultivars incited the disease based on the tests done. Data taken on single basis and whole, it was concluded that isolates were also differed in terms of their virulencies, which could also be used for grouping.- 67 - 5. Cultivars were classified into two disease incidence groups being 25 to 60 fu ani 61 to 100 $, based on the results of reaction tests. 24 tobacco cultivars/lines tested against the pathogen, were found to be susceptible. However, the susceptibility of cvs Sge 64 and Basma 192/23 were less announced. Moreover, the relationship of the interactions between the cultivar and isolates were exammei and it was concluded that the cultivars varied in susceptibility but the isolates had the same effect. Although isolate number 1 was found to be effective on cv 192/23, isolate number 2 was not.