Bornova yöresi ve çevresi kireçsiz kahverengi büyük toprak grubunun bazı mekanik özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

-43- OZET Kireçsiz Kahverengi toprakların kimi mekanik özellik lerini saptamayı ve elde edilecek verilerden bu toprak zemini ile ilgilenenlere bazı yaklaşımlar sunmayı amaçlayan bu çalış mada, gerek arazi etüdleri ve gerekse araştırmanın amacına uygun olarak alman toprak örnekleri üzerinde, laboratuvarda yapılan çalışmalarda mühendislik kullanıma temel teşkil ede cek kimi mekanik ve indeks özellikleri, uluslararası toprak mekaniği ilkelerine uygun olarak saptandı. Araştırma bölgesinde açılan toprak profillerinden a- lman toprak ve ana özdek örnekleri araştırma içeriğine giren analizlere uygun bir duruma getirildiler. Kireçsiz Kahverengi topraklar bölgede andezit ana öz- d ekleri üzerinde oluşmuştur. Başat doğal bitki örtüleri Pinus, Quercus ve Poterium türleridir. Bünye olarak killi tın, kumlu killi tın ve kumlu tın olan araştırma toprağı, Atterberg li mitleri sonucuna göre de zemin olarak SC, SM-SC, SM sanırla- rındadır. Organik madde içeriği İ<> 0,03 -3» 56, özgül ağırlık 2,31-2,64 gr/cm., volüm ağırlık 1,21-1,43 gr/cm., porozite İo 44,22-52,59, rutubet değerleri % 2,10-9,16, boşluk oranı verileri ise 0,79-1,11 sınırları arasında d eğişm ektidir. Tane büyüklüğü dağılımı açısından 7. profilin B22+ ho- rizonu hariç, tüm profillerde i 50' den fazlası 200 no'lu (74 p. çaplı) elek üzerinde bulunmaktadır. Likit limit değer leri İo 36,5-50,5, plastiklik limiti İ 18,66-29,27, plastik- lik indeksi değerleri ise İ 11,22-30,34, plastiklik indeksi nin kil yüzdesine oranlanmasıyla elde edilen aktivite değer leri ise 0,5 4-1, 40 sınırları arasındadır. Sıkıştırma testi sonucunda elde edilen optimum su içerikleri # 14,87-31,97, maksimum kuru birim ağırlıkları ise 1,45-1,75 ton/mı sınır ları arasında değişmektedir. Analiz sonuçlarına göre, tane çapı ile geçenlerin yüzdesi arasındaki tane çapı dağılım eğrisi, yatık bir eğri görünümünde olup zeminin uniform olmadığını gösterir. Böyle yatık eğrilerle simgelenen zeminler yaygın granülometreli olarak tanımlanır.-44- Araştırma toprağı için saptanan likit limit, plastik 1 imit ve `bunların sonucunda hesapla bulunan plastiklik indek- si değerleri değişen su içeriklerine göre toprağın durumunu yansıtırlar. Elde edilen sonuçlara göre bu toprakların doğal ş isme kapasitesi yüksek, sıkışma indisleri de fazladır ve likit limitle sıkışma indisi arasında doğrusal bir `bağlantı vardır. Mühendislik ve teknolojik alanda dolgu -özdeği olarak kullanılması temel alındığında orta ile pek zayıf sınırlarda yer almakta ve sonuçta bu toprakların s tab il it el erinin olduk ça düşük olmasına neden olmaktadır.

SUMMARY ~45~ This study was carried on in order to determine some of the mechanical properties of Non Calcic Brown Soils. It is thought that through the results comments would be sum- üiitledto the researchers who are concerned with soil surface. Both in field studies and in soil samples mechanical proper ties and their indice were determined according to the inter national soil mechanical properties. Soil profiles were dug in the research area. Soil samples and parent material samples were taken and prepared for laboratory analysis. Non Calcic Brown Soils in this region were formed on andezite parent materials. The dominant vegetation were Pinus, Quercus, and Poterium varieties. The texture of the soils found to be clayey-loam, sandy-clayey loam and sandy loam. When ground was taken in to consideration according to Atterberg limits,, they were found in SC, SM-SC, SM limits. The organic matter contents changed between 0,03 -3» 56 $, spesific gravity 2,31-2,64 gr/cm, bulk density 1,21-1,43 gr/cm5, porosity 44,22-52,59 $, humidity 2,10-9,16 fo, and pores ratio 0,79-1,11. More than 50 fo was found above the 200 numbered sieve with diameter of 74 micron. Ligiuid limit values ranged between 36,5-50,5 $>, plasticity between 18,66- 29,27 f°, plasticity index values between 11, 22-50, 34 İ° arid the activity values obtained by the ratio of plasticity index to clay <fo between 0,54-1,40. At the end of pressure tests, the optimum water capacity was found between 14,87- 31,97 İo and in maximum per unit dry matter 1,37-1,75 tons/ m. According to the results, the slope of the curve obtained by the particle size and the $ of the particles that pass the sieve was found very low which showed that the ground wasn't uniform. Such grounds which are repre sented by very low slope curves are indentified as wide spread granulometric. The liquid limit, plasticity limit and the calcula ted plasticity index values reflect the condition of the-46- soil according to their water contents. According to the results, the natural expansion capacity of these soils and the elasticity indices are high. A linear relationship was found between liquid limit values and elasticity indices. If these soils are use as filling materials with engineering and technological purposes they may be classi fied as medium and insufficient. Their stabilities are found low.