Geometrik mamul şartları çerçevesinde şekil sapmalarının kontrolü, analizi ve değerlendirilmesi

Abstract

Bir sistem dâhilinde kullanım amacı olan bir parçanın tasarım aşamasında hedeflenen formuna tam olarak ulaşmak imalat sürecinde mümkün olmamaktadır. Bu forma ulaşmakta ortaya çıkabilecek önemli problemler ölçü, şekil ve konum sapmaları olarak düşünülebilir.Ölçü sapmaları daha nicel değerler olup bunların sınırlarının belirlenmesi de aynı şekilde yapılabilmektedir. Bunun yanında şekil ve konum sapmalarının değerlendirilmesi çok daha hassas bir süreç gerektirir. Ulaşılması istenen ideal şekil ve bundan bağımsız olarak ulaşılabilecek reel şekil birbirinden tamamen farklı iki hedeftir. İşte bu noktada geometrik mamul şartlarının belirlenmesi büyük önem kazanmaktadır. Geometrik mamul şartlarının belirlenmesinde imalatta kullanılacak ekipman, bu ekipmanla çalışacak eleman, hedeflenen maliyet ve zaman belirleyici parametreler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların kontrolü, analizi ve istatistiksel kayıtlarının tutulması ile gerekli mamul şartlarını ortaya çıkarmak, hem tasarım hem de imalat aşamasında üretim süreçlerinin optimal bir şekilde sağlanmasında sistematik bir çalışma ve büyük bir kolaylık sağlayacaktır.Bu çalışmada bir dizel motorun silindir gömleğinin koordinat ölçüm cihazında çap ölçüsü ve dairesellik sapması ölçülmüş, ortalama değerler ile standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Ölçümler farklı UPR değerlerinde ve ayrı ayrı sırasıyla dairesel iç yüzeyden farklı noktalar alınarak tamamlanmıştır. Dairesellik sapması ve çap ölçüsünün değerlendirmesinde filtrelemenin ve alınan nokta sayısının etkisi araştırılarak sonuçlar ortaya konmuştur.İş parçası ölçümlerinin yapılması ve değerlendirmesi işlemleri sırasında GPS standartları esas alınmıştır.

For use within a system which forms a part fully in the design stage to achieve the targeted production is not possible in the process. That significant problems may arise in achieving uniform size, shape and position deviations can be considered.Quantitative measure of deviation of these values and boundary determination can be made in the same way. Deviation as well as the shape and position evaluation process requires a much more precise. Ideal way to achieve the desired and real way that can be accessed independently from each other, are two entirely different goals. At this point it is very important to determine the geometric product specifications. For determining the geometric product specifications for manufacturing products, used equipment, the staff who works with this equipment, determining the target cost and time parameters, as we have encountered. Their control, analyze and statistical records with the necessary products to reveal their conditions, both in design and manufacturing stages of the manufacturing processes and systematic work in providing an optimal way will be a great convenience.In this study roundness and the diameter of the workpiece cylinder liner was measured by coordinate measuring machine, mean values and standard deviation of the measurements were calculated. Measurements were completed through different UPR values and different number of probing from inside of the cylinder liner. Results have been revealed by effects of the diameter of the circular deviation and the number of points obtained in the evaluation.During all measurements and evaluation of the workpiece measurements, the Geometrical Product Specification (GPS) standards based on.