Biyoteknolojik metodlarla dihidrobenzofuranon türevlerinin sentezleri

Abstract

Farmakolojik olarak önemli ilaç öncül maddesi benzofuranon türevi bileşikler, antibakteriyel, antifungal, antibiyotik ve antikanser etki gibi yüksek biyoaktiviteye sahip moleküllerdir. Bu moleküller üzerinde gerçekleştirilen biyodönüşüm çalışmaları yeni ilaçların geliştirilmesinde oldukça önemlidir.Bu çalışmada, biyoteknolojik ve kimyasal yöntemler kullanılarak, biyoaktivite potansiyeli yüksek olan benzofuranon türevi bileşikler enzimatik biyotransformasyon yöntemi ile sentezlenmiştir. Bu çalışma, 2 basamaktan oluşmaktadır. Çalışmamızın 1. aşamasında, 6,7-dihidro-6-fenilbenzofuran-4(5H)-on bileşiği başlangıç maddesi olarak sentezlenmiştir. Daha sonra, 6,7-dihidro-6-fenilbenzofuran-4(5H)-on bileşiğinin regioselektif asetoksilasyon reaksiyonu ile 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetat bileşiği rasemik olarak sentezlenmiştir. İkinci aşamada ise, 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetat molekülü uygun lipaz enzimleri uygun pH'da ve farklı çözücü sistemleri ile kinetik ayrıştırma reaksiyonlarına tabii tutulmuştur. Kinetik ayrıştırma reaksiyonu sonucunda optikçe saf 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetat ve optikçe saf 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il hidroksi türevleri yüksek enantiyomerik saflık ve yüksek verimde kemoenzimatik yöntemle litereatürde ilk defa olarak elde edilmişlerdir.

Pharmaceutically important benzofuranone derivatives have high bioactivity as antibacterial, antifungal antibiotics and anticancer effects. Biotransformation studies performed on these molecules are very important in the development of new drugs in pharmaceutical industry.In this study, using biotechnological and chemical methods, potential high bioactivity benzofuranone derivatives were synthesized by enzymatic biotransformation method. This study consists of two steps. In first stage of our study, 6,7-dihidro-6-fenilbenzofuran-4(5H)-on compound was synthesized as starting material. Then, rasemic 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetat compound was synthesized by regioselective acetoxylation reaction of 6,7-dihidro-6-fenilbenzofuran-4(5H)-on compound.In the second stage, 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetate molecule, various type of lipases are tested by kinetics resolution reactions in available pH value and different solvent systems. Result of kinetics resolution reactions, 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il asetate and 4,5,6,7-tetrahidro-6-fenil-4-oksobenzofuran-5-il hydroxy derivatives was obtained by chemoenzymatic method with enantiomeric purity and high enantiomeric excesses in first time in literature.