Boğaziçi kıyı yerleşimlerindeki azınlık okullarının tarihsel gelişimi ve koruma sorunları

Abstract

İstanbul Boğazı tarihin her döneminde Ege Denizi'ni ve Karadeniz'i birleştiren, önemli bir geçiş noktası olmuştur. Bizans Dönemi'nde kuşatma korkusundan dolayı kent surların dışına çıkamamış olsa da Osmanlı Dönemi'nde güvenliğin sağlanmasıyla sur dışı yerleşimler gelişmeye başlamıştır. Osmanlı Dönemi'nde etnik gruplar yüzyıllar boyunca yaşadıkları bölgeleri çoğunlukla muhafaza etmişlerdir. Gayrimüslim cemaatler 20. yy başlarına kadar Boğaziçi'nde yaşadıkları yerleşimleri korurken, bu dönemden sonra yaşanan toplumsal, siyasal ve ekonomik olaylar sonrasında hızlı nüfus düşüşü yaşamışlardır. Özellikle 1950 sonrasında bu nüfus azalması Boğaziçi'nde daha fazla hissedilmiştir. Öğrencisiz kalan okullar bir bir kapatılmaya başlamıştır. Bu okullar yapıldıkları dönemin mimarisini, yapım teknolojisini ve demografik yapısını gösteren belge niteliğinde korunması gerekli önemli kültür varlıklarıdır. Gayrimüslim cemaatlerin Boğaziçi'ndeki varlıklarının somut birer temsilcisi niteliğindedir.Tez kapsamında Boğaziçi kıyı yerleşimlerindeki azınlık okulları tespit edilmiş, belgeleme çalışması yapılmış ve toplanan veriler analiz edilmiştir. Yapılan çalışma sonrası koruma sorunları belirlenerek, bu sorunlar üzerine koruma önerileri getirilmiştir.

Bosphorus has become an important crossing point which is combine the Black Sea and the Aegean Sea in every period of history. In the Byzantine period, it was not possible to go out of the city walls due to fear of siege, but with the security of the Ottoman period, the settlements started to develop. In the Ottoman era ethnic groups have mostly maintained the settlements where they lived for centuries. While Non-Muslim communities maintained the settlements they lived in the Bosphorus until the beginning of the 20th century, they experienced rapid population decline after the social, political and economic events that occurred after this period. Especially after 1950, this population decline was felt more in the Bosphorus. Schools which don't have students are began to close. These schools are the important cultural assets that need to be preserved in the form of a document showing the architecture, construction technology and demographic structure of the era they were built. It is a physical representative of non-Muslim communities' assets in the Bosphorus.Within the scope of the thesis, minority schools in the coastal settlements of Bosphorus were identified, documented studies were conducted and collected data were analyzed. After that protection problems have been identified and protection recommendations on these problems have been introduced.