İzmir, Manisa, Aydın ve Balıkesir illerinde küçük ve orta ölçekli tarım alet ve makineleri imalatçılarının durumu, sorunları ve çözüm önerileri

Abstract

ÖZET İZMİR, MANİSA, AYDIN VE BALIKESİR İLLERİNDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ TARIM ALET VE MAKİNELERİ İMALATÇILARININ DURUMU, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ BAYRAKTAR, Aykut Yüksek Lisans Tezi, Tarım Makineleri Bölümü Tez Yöneticisi : Doç.Dr.R. Cengiz AKDENİZ Şubat 2002 Ülkemiz tarımının dış pazarlarda diğer ülkeler ile rekabet edebilmesi İçin modem tarım tekniklerinin kullanılması ve tarım alanındaki yüksek istihdamın başka sanayi alanlarına kaydırılarak ülke ekonomisine katkı sağlayacak duruma getirilmesi sağlanmalıdır. Tarım kesimindeki yüksek nüfusun azaltılabilmesi için, işlerin daha kısa zamanda ve nitelikli yapılmasını sağlayan tarım alet ve makinelerine ihtiyaç vardır. Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gerçekleştirilmiş olan Gümrük Birliği süreci kapsamında tarım alet ve makineleri imalat sanayi sektörünün bu pazar içerisinde yer alabilmesi, rekabet edebilmesi, ar-ge çalışmalarına destek veren kurum ve kuruluşlarla olan ilişkilerineVI verdikleri önern ile orantılıdır. Bu ise ar-ge ye sağlanan destek ve teşviklerden ne ölçüde yararlandıklarına bağlı olmaktadır. Tarım alet ve makineleri imalat sektörünün birkaç büyük kuruluş dışında küçük atölyeler şeklinde imalathanelerden meydana geldiği bilinmektedir. Bu imalathanelerin hemen hemen hepsinde teknik bilgi ve beceriden yoksun olan niteliksiz işçiler istihdam edilmektedir. Kalifiye elemanların niteliksiz işçilere göre daha yüksek ücret talep etmeleri ve imalathanelerin ekonomik olarak yeterli düzeyde olmamaları nedeniyle istihdam edilmeleri zor olmaktadır. Ülkemizin her bölgesine yayılmış olan bu imalathaneler hakkında doğru ve kesin bilgi edinmek oldukça zordur. Bu alandaki açığın kapatılması, tarım alet ve makineleri imalat sektörünün geleceği açısından oldukça Önemli görülmektedir. Bu çalışmada, ülkemiz tarım alet ve makineleri üretiminde %27, II. tarım bölgesinde ise %93'lük bir paya sahip olan izmir, Manisa, Aydın ve Balıkesir illeri araştırma sahası olarak seçilmiştir. Sözü edilen illerde genellikle küçük atölye şeklindeki imalathanelerin bugünkü durumu, hali hazırda karşı karşıya oldukları sorunlar, küreselleşme sürecinin sektöre olan etkileri ortaya koyulmuş ve kobi kapsamındaki bu firmaların varlıklarını sürdürebilmeleri ve gelişebilmeleri için ışık tutucu bazı çözüm önerileri sunulmuştur. İzmir, Manisa, Aydın ve Balıkesir illerinde tarım alet ve makineleri İmalat sektörünün incelenmesi amacıyla Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü ve Türkiye Tarım Makineleri İmalatçıları Birliği (Tarmakbir) kayıtlarından ve aynca çeşitli yayın vevn katologlardan elde edilen bilgilerden yararlanılarak, bu illerde faaliyet gösteren tarım alet ve makineleri imalatçıları saptanmıştır. Bunlar arasından seçilen firmaların tümü ile önceden hazırlanan bir anket formu kullanılarak yüz yüze yapılan görüşmeler ve yerinde yapılan incelemeler ile firmaların bugünkü durumları, hali hazırda karşı karşıya oldukları sorunları ve küreselleşme sürecinin sektöre olan etkileri belirlenmiştir. Elde edilen veriler değerlendirilerek ortaya koyulan sonuçlar ve konuyla ilgili olarak bugüne değin yapılmış olan çalışmalar da incelenerek, küçük ve orta ölçekli tarım alet ve makineleri imalatçılarının varlıklarını sürdürebilmeleri ve gelişebilmeleri için bazı çözüm önerileri sunulmuştur.

IX ABSTRACT THE STATE AND THE PROBLEMS OF THE MANUFACTURERS OF SMALL AND LARGE SCALE AGRICULTURAL TOOLS AND MACHINERIES IN İZMİR, MANİSA, AYDIN AND BALIKESİR & THE SOLUTION OFFERS Bayraktar, Aykut Master Thesis, Department of Agricultural Machinery Thesis Advisor: Assistant Professor R. Cengiz AKDENİZ February, 2002 For our nation's agriculture to be able to compete with other countries in foreign markets, the high rate of employment in the field of agriculture must be passed to other fields of industry so as to make a contribution to the country's economy. For the high population in the field of agriculture to be decreased, one needs the agricultural tools and machinery which ensure that the qualified works are done in a shorter period of time. In the period of Common Market, realized between the European Union and Turkey, for the industrial sector of agricultural tool andX machinery manufacture to have a place in this market, it has to compete with others and give importance to the relations with the institutions and establishments which support its Research-Development (R&D) studies. This, on the other hand, depends on how much it benefits from the support and encouragement supplied for Research-Development (R&D). It is well-known that, apart from few big establishments, the manufacturing of agricultural tools and machinery sector is made up of factories in the form of small workshops. In almost all of these workshops, unqualified workers are employed who are deprived of the necessary technical knowledge and skills. Because the qualified workers demand higher salaries when compared with the unqualified, and because the workshops are not in a satisfactory economic state, the employment of the qualified workers becomes hard. It is quite hard to get a true and certain knowledge about these workshops which are spread out in every region of our country. Making up this deficiency seems quite important for the future of agricultural tool and machinery manufacture sector. In this study, the cities İzmir, Manisa and Aydın, which have a %27 share in our country's agricultural tool and machinery manufacture and % 93 share in the second agricultural region are chosen as research areas. In the cities concerned, the actual state of factories which are generally in the form of small workshops, the actual problems they have been facing, the effects of globalization period on the sector are stated. Besides, some guiding solutions are offered for these firms, which are labelled under the name KOBİ, to survive and develop.XI In order to make a research on the agricultural tool and machinery manufacture sector in the cities İzmir, Manisa, Aydın and Balıkesir, the data obtained from the records of Aegean University, the Faculty of Agriculture, the Department of Agricultural Machinery and Turkey Agricultural Machinery Manufacture Union (Tarmakbir), and besides a variety of publications and catalogues were made use of and the agricultural tool and machinery manufacturers showing activity in these cities were fixed. In the firms chosen, face-to-face interviews and close examinations on the places concerned were made, with an inquiry form prepared beforehand, so as to state the actual conditions of the firms, the problems they have been facing recently and the effect of globalization period on the sector. Through the evaluation of the data obtained, and the observations on the studies carried out on the subject until now, some guiding solutions were offered for these KOBIs to survive and develop.