Kentsel dönüşüm kaynaklı çevresel kirlilik analizi ile inşaat ve yıkıntı atıklarının taşınımı, geri kazanımı ve bertarafının planlanması: İstanbul Kadıköy ilçesi örneği

Abstract

Sanayi Devrimi'nden sonra nüfusun hızlı artması ile birlikte özellikle çevresel problemlerde artış yaşanmıştır. 1999 depremi sonrası binaların yenilenmesi ve sağlamlaştırılması ön plana çıkmıştır. Günümüzde nüfusun kentlerde yoğunluğunun giderek artması nedeniyle lokomotif sektör olarak bilinen inşaat sektörünün etkinliği daha çok hissedilmektedir. Yaşam kalitesini yükseltmek ve daha dayanıklı konut yapma ihtiyacı nedeniyle riskli binalarda başlayan kentsel dönüşüm süreci ile birlikte bazı problemler oluşmaya başlamıştır. Ülkemizde özellikle `kentsel yenileme` olarak kendini gösteren bu kentsel dönüşüm sürecinde riskli binaların yıkılıp yerine yeni yapılar inşa edilmeye başlanmıştır. Çok katlı yapıların kentsel dönüşüm süreci ile sayılarının artması ısı adasi gibi bazı çevresel problemleri de gündeme getirmiştir. Hava kirliliği oluşumunu tetikleyen bir diğer etmen olan kanserojen içerikli asbest ise özellikle 2010 öncesi yapılan eski binalarda kullanıldığından yıkım sürecinde gerekli önlemler alınmadığında bölge halkı için ciddi sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Binaları yıkıp yeniden yapma sürecinde oluşan inşaat ve yıkıntı atıklarından kaynaklı havaya karışan partiküler maddeler de insan sağlığını tehdit etmektedir. Yine kentsel dönüşüm süreci ile gürültü kirliliğinin dönüşümün yoğun olarak yaşandığı bölgelerde artması çeşitli psikolojik rahatsızlıkların da artmasına sebep olmaktadır. Özellikle İstanbul'da yoğun bir şekilde gerçekleştirilen bu kentsel dönüşüm süreci nedeniyle çevre kirliliği önemli ölçüde artmıştır. Alınan önlemlerin yetersizliği ve bu konuda yeterli kamu bilincinin sağlanamaması da bu problemlerin devam etmesine neden olmaktadır.İnşaat ve yıkıntı atıklarının geri kazanılmasının ülkemizde yeterince gerçekleştirilememesi, hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıkları kamyonlarının ilgili depolama alanlarına taşınımını yoğunlaştırmıştır. Trafik yükünü önemli derecede artmasına neden olan bu durum ile özellikle metropol kentlerde ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Bu kamyonların ilgili alanlara taşınması sürecinde özellikle metropol kentlerde uzun zaman dilimi harcanması gerektiğinden bazı hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıkları kamyon şoförleri kent merkezinde belediyenin izin vermediği bölgelere inşaat ve yıkıntı atıklarının dökümünü gerçekleştirmektedir. Bu durum da arazi kirlenmesi ve görüntü kirliliğinin yaşanmasına neden olduğu gibi yağmur vb. etmenler ile bu atıkların içindeki maddelerin yeraltısuyuna karışarak bu kaynaklarda kirliliğe neden olabilmektedir. Mevcut literatürde ağırlıklı olarak inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetimi ile kullanılan betonun agrega olarak geri kazandırılması gibi konular yer almaktadır. İnşaat ve yıkıntı atıklarının azaltılması, bu atıkların geri dönüşümünü sağlayabilme ve çevresel sorunları azaltmak için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması, sürdürülebilir kent yaratmada önemli bir yere sahiptir. Uluslararası literatürde önemli oranda inşaat atıklarını geri dönüştüren ülkeler bulunmaktadır. Ülkemizde ise henüz bu tür atıklardan belirli bir oranda geri kazanımı konusunda mevcut yasal zorunluluk ve yeterli geri kazanım tesisi bulunmamaktadır. Tezde, inşaat ve yıkıntı atıklarının özellikle çevresel problemleri, geri kazanımın ekonomik boyutu ve bu atıkların taşınmasındaki problemlerin en aza indirilmesi için bir yöntem geliştirilmesi konularında literature önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın özgün değeri, coğrafi bilgi sistemleri ile yapılacak kentsel dönüşüm kaynaklı çevresel kirlilik haritalandırması konusunda ulusal ve uluslararası ölçekte literature katkıda bulunmasıdır.

After the Industrial Revolution, especially environmental problems have increased with the rapid increase of the population. Particularly after the earthquake in 1999, the reconstruction and rehabilitation of the buildings were foreground. Today, due to increasing population density in cities, the activity of the construction sector, which is known as the locomotive sector, is felt more and more. Some problems have begun to arise with the urban transformation process, which started at risky buildings due to the need to raise the quality of life and make it more durable. In the process of this urban transformation which is manifested especially in Turkey as `urban regeneration`, risky buildings have been demolished and new buildings have begun to build. The increasing number of highrise buildings with urban transformation has also brought some environmental problems like heat island. Carcinogenic asbestos, another factor that triggers the formation of air pollution, which is used old buildings especially built before 2010, is a serious health threat for the people living in that area if the necessary precautions are not taken in the demolition process. Particulate matter mixed into the air originating from the construction and wreckage wastes generated during the reconstruction of buildings are also threats for human health. Noise pollution in regions where urban transformation is experienced intensively, various psychological disorders are increased. Environmental pollution has increased considerably due to this urban transformation process, which is being carried out intensively in Istanbul. Lack of precaution and adequate public awareness in this issue cause these problems to continue.As the recycling of construction and demolition wastes can not be realized in our country sufficiently, excavation land, construction and demolition wastes by trucks have been increasingly moved to the storage areas. This situation, which causes the traffic load to increase significantly, has serious problems especially in metropolitan cities. As long as these trucks are moved to the relevant areas especially in metropolitan cities, some excavation land, construction and demolition wastes truck drivers are casting construction and demolition wastes in the city center where the municipality does not allow. This situation causes land and visual pollution and these wastes may cause groundwater pollution by rainfall etc. mixing with groundwater. In the current literature, there are mainly issues such as management of construction and demolition waste and recycling of concrete used as aggregate. Reducing construction and demolition wastes, providing recycling of these wastes and making the necessary legal arrangements to reduce environmental problems are important for creating a sustainable city. In the international literature, there are countries which are successful about recycling of construction and demolition wastes. In our country, however, there are no legal requirements and adequate recovery facilities for the recycling of construction and demolition wastes. There is a shortage of whether these wastes contribute to the formation of environmental pollution. Reducing construction and debris wastes, providing recycling of these wastes and making the necessary legal arrangements to reduce environmental problems constitute an important place in creating a sustainable city. In the international literature, there are countries that recycle construction waste considerably. In our country, it is not yet possible to regain the legal necessity and sufficient recovery facilities for the recovery of such wastes in a certain area. This thesis determinated that the project will contribute significantly to the development of a method for reducing construction and demolition wastes, especially the environmental problems, the economic dimension of recovery and the problems of transport. The unique value of the project is a Geographical Information System (GIS) based mapping of the environmental pollution due to urban transformation.