Negotiating the norms of consumption: An exploration of ordinary practices of disposing

Abstract

Elden çıkartma pratikleri, giderek daha fazla ilgi çeken bir tüketim alanına dönüşmüştür. Bazı araştırmalar, elden çıkartma pratiklerini, temizlik, düzen, kimlik yönetimi ve psikolojik rahatlama davranışları ile ilişkilendirirken; diğer çalışmalar,elden çıkartma süreci ile aşırı tüketim, kaynak ziyanı ve çevresel kirlilik arasındaki ilişkiye dikkat çekerler. Elden çıkartmayı bu çelişkili anlam ve pratiklerle açıklayanliteratür, bunların altında yatabilecek ideolojiler, anlam sistemleri ve meta pratikler konusunda ise büyük oranda sessizdir. Etnografik metodlar kullanılarak yapılan bu araştırmada, elden çıkartma, sosyo-kültürel, ekonomik, tarihsel ve politik boyutları olan gündelik bir tüketim pratiği olarak ele alınmıştır. Çalışmanın amacı tüketicilerin nasıl ve ne zaman eşyalarını elden çıkarttıklarını irdelemek ve bu pratikleri oluşturan normatif ve ideolojik yapıları açığa çıkartmaktır. Ayrıca, elden çıkartma sürecinin diğer tüketim süreçleriyle olan bağının da ortaya çıkartılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın sonuçları, elden çıkartma pratiklerini, çeşitli gerilim ve ideolojilerin odağında bulunan dört meta pratikle ilişkilendirmektedir. Bu pratikler ve söylemlerce şekillenen elden çıkartma süreci, bir çeşit ahlakileştirme pratiğine dönüşürken, tüketicilerin tüketim kültürüne direnmeden veya hayat tarzlarını değiştirmelerine gerek kalmadan etik davranmalarına olanak sağlamaktadır. Böylece, elden çıkartma süreci, tüketicilerin pazar kültürüne karşı durabilmeleridışında, pazarla ve tüketimle uzlaşmalarını da sağlamaktadır. Çalışma, elden çıkartma sürecinin, eşyaların tüketimi ve değerlerinin oluşmasına yaptığı etkileri göstererek, alım-kullanma-elden çıkartma doğrusal üçlemesinde kurgulanan tüketim süreci algısını sorgulamaktadır. Ayrıca, tüketicilerin elden çıkartmadan kaçınmak için başvurdukları yöntemler ve sıradan eşyalara bağlılığı arttıran bazı süreçler de ortaya çıkartılmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma, elden çıkartma, ahlaki tüketim ve değer araştırmalarına önemli katkılarda bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Elden Çıkartma, Ahlaki Tüketim, Değer, Eşya Bağımlılığı

Recently, disposing has attracted lots of research attention. While some researchers frame disposing as a practice of ordering, identity management, and psychological relief, others associate it with overconsumption, waste of usable resources, and environmental hazard. Although disposing is related to such seemingly conflicting meanings and consumption practices, consumer researchersmostly bypass the broader structures, grand practices, and ideological and discursive meaning systems underlying disposing practices. Using ethnographic methods, this study explores disposing as a mundane practice, embedded in contexts with socio-cultural, economic, historical, and political dimensions. The research aims to reveal when and how consumers practice disposing byhighlighting the normative and ideological structures that help constructing these practices. It also aims to shed light on how disposing might relate to other consumption practices. The results depict disposing as embedded in four meta-practices at the intersection of various tensions and ideologies feeding these. Steeped in these grand discourses of consumption, disposing helps moralizing consumption and allows consumers to experience morality without standing against consumerism or adopting new lifestyles. Rather than just facilitating consumer resistance, disposing also helps consumers to compromise with the market. The results complicate the linear framing of consuming as acquiring-using-disposing by highlighting how disposing reflects on the object's consumption and is constructive of its value. The study also reveals new practices through which consumers negotiate disposing andhighlight a new dimension of object attachment. The results have important implications for the disposition, moral consumption, and value research.Keywords: Disposing, Moral Consumption, Value, Object Attachment