Havalimanı terminal binalarında uygulanan ulusal ve uluslararası sürdürülebilir tasarım yaklaşımlarının incelenmesi ve örnekler üzerinden değerlendirilmesi

Abstract

Doğal kaynakların tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu günümüz koşullarında, çevresel sorunlardaki artışla gündeme gelen sürdürülebilirlik konusu birçok sektörde olduğu gibi havacılık sektöründe de dikkate alınmaya başlamıştır. Havacılık sektörünün bağlantı noktalarından olan havalimanları, sosyal ve ekonomik gelişmeye olan katkılarına karşılık, havalimanı yapım ve işletme faaliyetleri nedeniyle ekolojik denge ve doğal yaşam üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır.Yer seçiminden tesis kullanımına kadar, ağaçların kesimi, bitki örtüsünün değiştirilmesi, tarım arazilerinin kaybı, biyolojik çeşitliliğe verilen zarar, hafriyat ve yapım sürecinde oluşan katı atıklar, su, enerji ve malzeme kullanımı ile önemli ölçüde çevresel etkiye neden olan havalimanlarında tüm bu olumsuz etkileri azaltmaya, mümkünse ortadan kaldırmaya yönelik atılan adımlar sürdürülebilir havalimanı kavramını gündeme getirmiştir. Teknolojik gelişmeler ve talepler doğrultusunda artan büyüme eğilimleriyle paralel artış gösteren bu çevresel etkiler, havalimanlarında çevrenin ve doğal kaynakların korunumuna ilişkin çeşitli strateji ve politikaların geliştirilmesi yönündeki çalışmaların ve uygulamaların önem kazanmasını sağlamıştır. Havalimanı terminal binalarına ilişkin sürdürülebilir tasarım yaklaşımlarının irdelendiği bu tez çalışmasında, sürdürülebilir havalimanı terminal binasına yönelik literatürde yer alan çalışmalar, ulusal ve uluslararası kapsamda geliştirilen yasal zorunluluklar, havalimanı özelinde oluşturulan sürdürülebilir tasarım kılavuzları ile havalimanı terminal binalarında uygulanan yeşil bina sertifika sistemleri incelenmiştir. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konuyla ilgili literatür çalışmalarına yer verilerek, tezin amacı, kapsamı ve yönteminden bahsedilerek varsayımlarda bulunulmuştur. İkinci bölümde sürdürülebilirliğin tanımı yapılarak, yeşil bina ve yeşil bina sertifika sistemlerinden bahsedilmiş, ulusal ve uluslararası kapsamda konuyla ilgili yasal düzenlemeler ve geliştirilen standartlar incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde sürdürülebilir havalimanı kavramı açıklanmış, havalimanı terminal binaları için öngörülen sürdürülebilir tasarım ölçütlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise havalimanı terminal binaları için geliştirilen sürdürülebilir tasarım araçları incelenmiş, terminal binalarında uygulanan yeşil bina sertifika sistemleri tanımlanarak, karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. Beşinci bölümde sürdürülebilir tasarım yaklaşımlarının uygulandığı sertifikalı ve sertifika almayı hedefleyen havalimanı terminallerinden örnekler sunularak uygulamalara yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Altıncı ve son bölümde ise elde edilen veriler doğrultusunda eksiklikler saptanarak, önerilerde bulunulmuştur.Yapılan tez çalışması ile literatürdeki eksikliklerin giderilmesine yönelik yapılması gereken çalışmalara dikkat çekilerek sürdürülebilir havalimanı gelişimine katkıda bulunulacağı ve havalimanı terminal binalarında çevreci yaklaşımların uygulanması sağlanarak doğal kaynak tüketimi azaltılırken gelecek nesillere daha sağlıklı ve iyi bir çevrede yaşama fırsatı sunulabileceği düşünülmektedir.

In today's conditions where natural resources are in danger of extinction, the issue of sustainability, which is on the agenda with the increase in environmental problems, has started to be taken into consideration in the aviation sector as in many other sectors. Airports, which are one of the connection points of the aviation industry, have a negative impact on ecological balance and natural life due to airport construction and operation activities in addition to their contribution to social and economic development.From site selection to facility use, cutting trees, changing vegetation, loss of agricultural land, damage to biological diversity, solid wastes generated during the excavation and construction process, and the use of water, energy and materials to reduce all these negative impacts at airports that have a significant environmental impact and, if possible, the steps taken to eliminate the sustainable airport concept. These environmental impacts, which have increased in parallel with the increasing growth tendencies in line with technological developments and demands, have enabled the studies and practices to develop various strategies and policies regarding the protection of the environment and natural resources at airports.In this thesis study on the sustainable design approaches of airport terminal buildings, the studies in the literature regarding the terminal building of the sustainable airport, the legal requirements developed in national and international scope, the sustainable design guides created in the airport, and the green building certification systems applied in the airport terminal buildings were examined. The study consists of six chapters. In the first chapter, literature studies related to the subject are included and the aim, scope and method of the thesis assumptions were made. In the second chapter, the definition of sustainability is explained and green building and green building certification systems are mentioned, and the legal regulations and standards developed in the national and international context are examined. In the third chapter of the study, the concept of sustainable airport is explained and sustainable design criterias for airport terminal buildings are given. In the fourth chapter, sustainable design tools developed for airport terminal buildings were examined, green building certificate systems applied in terminal buildings were identified and comparative analyzes were performed. In the fifth chapter, examples from certificated airport terminals and terminals which aim to obtain certificate were presented and evaluations were made. In the sixth and last chapter, deficiencies were determined and suggestions were made according to the data obtained.With this thesis study, it is thought that the studies that will be done to eliminate the deficiencies in the literature will be made by taking attention to the sustainable airport development and by applying environmentalist approaches in airport terminal buildings, while natural resource consumption is reduced, future generations can be provided the opportunity to live in a healthier and better environment.