Patates yetiştiriciliğinde sorun olan Rhizoctonia solani`nin biyolojik savaşımı ve bunun kimyasal savaşla entegrasyonu

Abstract

Rhizoctonia solani Kühn patateste kök boğazı nekrozu ve siyah siğil hastalığına neden olan önemli bir patojendir. Bitkinin stolon ve gövdesinde çürüklüklere yol açarak gelişme geriliğine ve büyük verim kayıplarına; yine yumru üzerinde oluşturduğu siyah siğiller, çatlamalar ve şekil bozuklukları ile kalite ve pazar değeri kayıplarına neden olmaktadır.Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin değişik yer ve plantasyonlarından alınan topraklardan R. solani'nin fungal antagonistlerinin izole edilmesi ve etkilerinin in-vitro testlerle kanıtlanması; bu antagonistlerin patateste Rhizoctonia hastalıklarına karşı etkinliklerinin sera denemeleriyle belirlenmesi; etkili bulunan antagonistlerin bu patojene karşı önerilen bazı ilaçlara karşı duyarlılıklarının belirlenmesi ve ilacın düşük dozlarıyla birlikte kullanım olanaklarının yine sera denemeleriyle ortaya konulmasıdır.Bu çalışmada, R. solani' ye karşı antagonistik etkisi olan 320 izolat elde edilmiş ve bunların % 82.5'nin 14 farklı Trichoderma türüne ait olduğu belirlenmiştir. Bu türlerden T. asperellum, T. atroviride, T. crassum, T. croceum, T. gamsii, T. inhamatum, T. neokoningii, T. spirale, T. strigosum, T. tomentosum'nun Türkiye'de varlığı ilk kez ortaya konulmuş; ayrıca Rhizoctonia'lara karşı T. crassum, T. croceum, T. gamsii, T. inhamatum, T. neokoningii, T. strigosum ve T. tomentosum'un antagonistik etkileri üzerinde ilk kez çalışılmıştır.In-vitroda R. solani'ye karşı güçlü etki gösteren bazı antagonistlerin, bu patojenle savaşımda önerilen bazı kimyasal ilaçlara karşı farklı duyarlılık gösterdikleri belirlenmiştir. Serada, R. solani ile bulaştırılmış toprakta temiz yumrularla ve temiz toprakta patojenin sklerotlarıyla bulaşık yumrular kullanarak iki kez saksı denemeleri kurulmuştur. Birinci denemelerde antagonistler tek başına uygulanmış ve kök boğazı nekrozu'nu engellemede en etkili antagonistler T. asperellumTZ20, T. harzianumLO52, T. harzianumTZ14 ve T. hamatumÖT16 olarak belirlenmiştir. Bu antagonistlerin, kimyasal ilaçların [Rizolex-T (Tolclofos methyl+Thiram % 20+30), Celest-max (Fludioxonil, 100g/l)] ¼ dozu ile birlikte yumrulara uygulandığı ikinci denemelerde ise kök boğazı nekrozu hastalığını engellemede tek başına uygulanmalara göre önemli fark meydana gelmemiş; ancak siyah siğil hastalığının engellenmesinde etkililiğin belli oranda arttığı saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Patates, Rhizoctonia solani, kimyasal savaş, biyolojik savaş, entegre savaş

R. solani Kühn is an important fungal pathogen that causes both stem canker and black scurf of potato (Solanum tuberosum L.), which leads to tuber yield reductions and losses in tuber quality. Stem canker consists of stem lesions that can reduce tuber yield by reducing the transport of nutrients throughout the plant. Black scurf is the formation of sclerotia, the long-term survival structure of the fungus, on newly formed tubers.The objectives of this study were to determine the in vitro and in vivo efficacy of antagonists that are originated from soils collected from different parts of Turkey against R. solani. The sensitivity of those which had been found to be effective was tested against some fungicides which already used against R. solani. The control possibilities of the combination of low doses of fungicides and antagonists were also investigated with this study.In order to achieve the objectives mentioned above, 320 candidate antagonists were isolated in this study and 82.5% of them were determined to be belonging to 14 Trichoderma spp. Among these, T. asperellum, T. atroviride, T. crassum, T. croceum, T. gamsii, T. inhamatum, T. neokoningii, T. spirale, T. strigosum, T. tomentosum were isolated for the fist time in Turkey. Furthermore, there seems to be no information so far, about the antagonistic activity of T. crassum, T. croceum, T. gamsii, T. inhamatum, T. neokoningii, T. strigosum and T. tomentosum against Rhizoctonia at all.Results clearly proved that some isolates of Trichoderma were found to be very effective against R. solani. They also showed the variation in sensitivity against fungicides in vitro. Two greenhouse trials in pot conditions were carried out in two consecutive seasons. In both trials, two different experiments were performed in artificially infested soil with healthy tubers and in uninfested soil with naturally infested tubers. At the first season, antagonistic isolates were tested individually. The most promising ones among the antagonists, when applied alone, were Trichoderma asperellumTZ20, T. harzianumLO52, T. harzianumTZ14 and T. hamatumÖT16. At the second season, antagonists and ¼ dose of registered seed fungicides [Rizolex-T (Tolclofos methyl+Thiram), Celest-max (Fludioxonil)] were applied in combination to detect compatible fungicide/antagonist combinations for integrated disease control. Results showed that the combinations did not increase the efficacy against stem cancer with respect to the individual treatments, however, black scurf was more effectively controlled with fungicide/antagonist combinations.Keywords: Potato, Rhizoctonia solani, chemical control, biological control, integrated control