Yangın gözetleme kulelerinin konumsal analizi: Isparta Orman Bölge Müdürlüğü örneği

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı Isparta Orman Bölge Müdürlüğü'ndeki orman yangını gözetleme kulelerinin görünürlük analizinin yapılmasıdır. Yangın gözetleme kulelerinin sayısı 28'dir. Çalışma alanının sınırındaki komşu 9 yangın gözetleme kulesinin de görünürlük analizi birlikte yapılmıştır. Çalışmada ArcGIS coğrafi bilgi sistemi yazılımından yararlanılmıştır. Kulelerin koordinatları belirlenmiş ve UTM koordinat sistemine kaydedilmiştir. Çalışmada coğrafi veri tabanı üretilerek kule noktaları, meşcere tipi, yol ağı, sayısal yüzey katmanları eklenmiştir. Sayısal yükseklik modeli 30x30 m yersel çözünürlüğe sahip SRTM verilerinden üretilmiştir. Yükselti, eğim ve bakı verileri de bu veriden türetilmiştir.Çalışmada görünürlük analizi yapılarak orman yangını gözetleme kulelerinden görülebilen ve görülemeyen alanlar belirlenmiştir. Buna göre, çalışma alanındaki orman alanlarının %58'inin görülebilen alanlar içerisinde kaldığı hesaplanmıştır. Geriye kalan orman alanlarının %22'sinin görülebilir sınırlar içinde olsa bile topoğrafyanın engebeli olmasından ve kulelerdeki algılama limitleri nedeniyle görülemediği belirlenmiştir. Ayrıca orman alanlarının %18'inin de kulelerin algılama sınırlarının dışında kalmakta olduğu tespit edilmiştir. Çalışma alanının içinde ve dışındaki yangın gözetleme kulelerini birlikte değerlendirdiğimizde, orman alanlarının %41'inin sadece bir kuleden görülebildiği, %19'unun da birden çok kule tarafından aynı anda görülebildiği anlaşılmaktadır. Görünürlük analizi sonuçlarına göre kulelerden görülemeyen orman alanlarının %30'unun yüksek yangın riski taşıdığı hesaplanmıştır. Böylece kulelerden görülemeyen ve yüksek yangın riski taşıyan bölgelerde meteorolojik alarm hallerinde gezici ilk müdahale timlerinin oluşturulması önerilmiştir.

The purpose of this study is to conduct a visibility analysis of forest fire lookout towers in Isparta Forestry Regional Directorate. The number of fire observation towers is 28. The visibility analysis of the neighboring 9 fire observation towers along the boundary of the study area was also carried out. ArcGIS, geographic information system software, was used in the study. The coordinates of the towers were determined and recorded in the UTM coordinate system. Geographical database was produced and tower points, stand type, road network and digital surface layers are added to the study. Digital elevation model was produced from SRTM data with 30x30 m terrestrial resolution. Elevation, slope and maintenance data were also derived from this data.In the study, visibility analysis was performed and areas that can be seen and not seen from the forest fire lookout towers were determined. According to this, 58% of the forest areas were found to be within the visible areas. It was determined that even though 22% of the remaining forest areas were within the visible limits, the topography was uneven and could not be seen due to the detection limits in the towers. In addition, 18% of the forest areas were found to be outside the detection limits of the towers. When we evaluate the fire lookout towers inside and outside the study area, it can be seen that 41% of the forest areas can only be seen from one tower and 19% of them can be seen by multiple towers at the same time. According to the results of visibility analysis, it was calculated that 30% of forest areas which cannot be seen from towers carry high fire risk. Accordingly, it was proposed to establish mobile fire first responders teams in meteorological alarms in high fire risk areas outside the visibility of the towers.