Ekonomik öneme sahip zeytin (Olea europaea L.) genotiplerinin SSR (simple sequence repeats)`a dayalı genetik karakterizasyonu

Abstract

Bu tez çalışmasında moleküler markörlerden SSR tekniği kullanılarak zeytin genotipleri arasındaki farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Zeytin Oleaceae familyasına ait Europaea cinsi içerisinde yer almaktadır. Çalışma kapsamında yerel fidan yetiştirme firmalarından temin edilen zeytin fidanları moleküler analizler için kullanılmıştır. Bu amaçla zeytin türünde yer alan genotiplere ait numuneler uygun koşullarda alındıktan sonra Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Laboratuvarında moleküler analizleri gerçekleştirilmiştir.SSR markörleri ile yapılan analizler sonucunda UPGMA metoduna göre zeytin çeşitleri arasında yapılan analizde iki ana grup ve %70 benzerlik ortaya çıkmıştır. İlk ana grup kendi içinde 3 alt gruptan meydana gelmiştir. İlk grupta Gemlik, Domat ile Kalamata, ikinci grupta Ayvalık, Bodur arbequıne ile Çekişte ve üçüncü grupta Sarı ulak yer almıştır. İkinci ana grup 2 alt gruba ayrılmıştır. İlk alt grubu Yamalak sarısı ve Manzila oluştururken, ikinci alt grupta Memecik yer almıştır. Toplam allel sayısının 113, spesifik allel sayısının 44 adet olduğu ve bant büyüklüğünün ise 180 ile 297 bç arasında değiştiği belirlenmiştir. Polimorfik bilgi içeriği (PBİ) 0,515 ile 0,83 arasında değişim göstermiştir. Türkiye'de zeytin türüne ait SSR bulguları, bölgede bundan sonraki ıslah çalışmalarına ebeveyn seçiminde bir basamak oluşturmada, zeytin genotiplerinin yayılma alanlarının belirlenmesinde, genetik koleksiyonların karşılaştırılmasında ve zeytin genotiplerinin karakterizasyonunda kullanılabilir.

In this thesis, it is aimed to determine the differences among olive genotypes by using SSR technique among molecular marker techniques. Olive is classified within the Europaea genus in the Oleaceae family. Olive seedlings obtained from the local seedlings production firms were used for the molecular analysis. For this purpose, the leaf samples of olive genotypes were taken under suitable conditions and the molecular analyzes were carried out at the laboratory of the Agricultural Biotechnology department, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Isparta University of Applied Sciences.As a result of the analyses with SSR markers, two main groups emerged between olive genotypes according to the UPGMA method and they demonstarted 70% similarity. The first main group consisted of 3 sub-groups. While Gemlik, Domat and Kalamata formed the first group, Ayvalık and Bodur arbequıne were in the second sub-group, and Sarı ulak was in the third sub-group. The second main group was divided into 2 sub-groups. While the first sub-group contained Yamalak sarısı and Manzila, the second sub-group had Memecik. The total and specific numbers of alleles were determined as 113 and 44 respectively, and the band sizes ranged from 180 to 297 bp. Polymorphic information content (PBI) changed between 0.515 and 0.83.The results obtained could be used in the characterization of the olive genotypes, in choosing the suitable parents in breeding programs, in the determination of the distibution areas of olive genotypes and in the comparison of genetic collections of olive.