Apiacea familyasına dahil bazı türlerin uçucu yağlarının şeker pancarı (Beta vulgaris var. saccharifera l.)`nda verim ve şeker metabolizmasına etkileri

Abstract

Bu çalışma, Apiaceae familyasına dahil olan ve doğal florada yetişen Hippomarathrum microcarpum, Heracleum platytaenium Boiss., Ferulago cassia Boiss., Echinophera tenuifolia, Daucus carota L., Charerophyllum byzantinum Boiss., Smyrnium connatum, Angelica sylvestris L., ve kültürü yapılan Anethum graveolens L. ve Cuminum cyminum L. uçucu yağlarının şeker pancarında (Beta vulgaris var. saccharifera L.) kök gövde verimi ile sukroz sentezine etkilerinin belirlenmesi amacıyla SDÜ Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi deneme alanlarında 2016 yılında yürütülmüştür. Çalışmada 1000 ppm konsantrasyonda hazırlanan uçucu yağlar çıkışların tamamlanmasından yaklaşık 2 ay sonra başlanılarak 20'şer gün aralıklarla toplam 3 kez bitki yapraklarına püskürtülerek uygulanmıştır. Araştırmada kök gövde uzunluğu, çapı ve verimi, yaprak lekesi enfeksiyon şiddeti ve biyolojik etkinlik, yaprak klorofil içeriği, kök gövdede kuru madde oranı, briks değeri, polar şeker oranı, glycine betaine miktarı, alfa amino azot içeriği, ham şeker verimi ve safiyet parametreleri incelenmiştir. Uçucu yağ uygulamaları kök gövde uzunluğu hariç diğer tüm özellikler üzerine de istatistiki açıdan önemli derecede etki göstermiştir. Çalışmada en yüsek kök gövde verimi, yaprak klorofil içeriği, ham şeker verimi ve safiyet oranları A. graveolens L. ve E. tenuifolia uygulamalarından, en yüksek polar şeker oranları ise C. cyminum (%18.87) ve E. tenuifolia (%18.53) uygulamalarından elde edilmiştir. D. carota uçucu yağı uygulamaları polar şeker oranının kontrole göre azalmasına neden olmuştur. A. graveolens L., C. cyminum L. ve E. tenuifolia uygulamaları Cercospora yaprak lekesi enfeksiyonuna karşı yüksek antifungal aktivite göstermiş ve enfeksiyon şiddeti bu uygulamalar ile birlikte önemli derecede azalmıştır. Uçucu yağ uygulamaları ile şeker pancarı kök gövde veriminde %15.6, polar şeker oranında %9.2 ve dekara ham şeker veriminde % 25.6'ya kadar artış sağlanmıştır. Uçucu yağ uygulamaları kontrole göre glycine betaine miktarını arttırırken, alfa amino azot içeriğini azaltıcı etki göstermiştir.Genel olarak değerlendirildiğinde, araştırmada kullanılan uçucu yağ uygulamalarının şeker pancarında kök gövde verimi ve kalitesi üzerine genellikle olumlu etki gösterdiği, özellikle E. tenuifolia, A. graveolens L. ve C. cyminum L. uçucu yağlarının hem verim ve kalite hem de antifungal aktivite bakımından diğer uygulamalardan daha etkili olduğu anlaşılmıştır. Çalışmada E. tenuifolia, A. graveolens L. ve C. cyminum L. uçucu yağlarının şeker pancarı tarımında kullanılması ile birim alan kök gövde ve şeker üretiminin arttırılabileceği, bununla birlikte uygulamaların ekinliklerinin kesin olarak belirlenebilmesi için uçucu yağların farklı ekolojilerde ve değişik dozlarda tekrar denenmesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.

In this research it is aimed to determine the effects of essential oils of some plant taxons belonging to Apiaceae family: Hippomarathrum microcarpum, Heracleum platytaenium Boiss., Ferulago cassia Boiss., Echinophera tenuifolia, Daucus carota L., Charerophyllum byzantinum Boiss., Smyrnium connatum, Angelica sylvestris L., Anethum graveolens L. and Cuminum cyminum L. on sugar beet (Beta vulgaris var. saccharifera L.) root yield and sucrose metabolism. The research were conducted at 2016 in SDU Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi fields at 3 replicates. Essential oils at 1000 ppm consantration were applied to plant leaves 3 times at intervals of 20 days, starting 2 months after plant emergence. Root lenght, diameter and yield, Cercospora leaf spot infection and biological acvtivity, leaf chlorophyll content, root dry matter content, % brix, polar sugar content, glycine betaine content, alpha amino nitrogen content, raw sugar yield and purity were examined. Essential oil applications had a statistically significant effect on all other parameters except that root length. The highest root stem yield, leaf chlorophyll content, raw sugar yield and purity were obtained from A. graveolens L. and E. tenuifolia applications. C. cyminum (%18.87) and E. tenuifolia (%18.53) applications gave the highest polar sugar content. Polar sugar content significantly decrease with D. carota essential oil applications. A. graveolens L., C. cyminum L. and E. tenuifolia applications have shown high antifungal activity against Cercospora beticola. Essential oil apllications increased the sugar beet root yield by 15.6%, polar sugar content by 9.2% and raw sugar yield per decare by 25.6% compared to control. Glycine betaine content increased with the sssential oil apllications while alpha amino nitrogen content decreased compared to control. In general, it is understood that the essential oil applications have shown positive effect on sugar beet root yield and quality. Especially essential oils of E. tenuifolia, A. graveolens L. and C. cyminum L were more effective than other applications in terms of both root yield and quality and antifungal activity. In this study, it was concluded that the use of essential oils of E. tenuifolia, A. graveolens L. and C. cyminum L. in sugar beet could increase the root and sugar production per decare, however, these essential oils must be retried in different ecologies and different doses in order to determine the effectivity of the applications.