Glikozitlerin süperkritik CO2 ekstraksiyonu ile S. rebaudiana yapraklarından eldesi ve optimizasyonu

Abstract

Bu çalışmada, Akdeniz Bölgesinde ilk kez yetiştirilen S. rebaudiana yapraklarının süperkritik akışkan teknolojisi (SCFE) ile ekstraksiyonunun optimizasyonu ve yapısında en çok bulunan steviozit ve rebaudiozit A miktarlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. SCFE yöntemiyle elde edilen ekstreler, çözgen ekstraksiyonu ile elde edilen su ve etanol ekstreleri ile kıyaslanmıştır. Bu ekstreler ve posalar HPLC ile analizlenerek miktar tayini yapılmıştır. Box-Bhenken deneysel tasarım programı kullanılarak optimizasyon yapılmıştır. Optimum koşullar 211 bar, 80ºC, %17.4 yardımcı çözgen oranı olarak belirlenmiştir. Toplam glikozit miktarı 54.45 mg/g değerinde olup, steviozit 36.66 mg/g ve rebaudiozit A 17.79 mg/g olarak bulunmuştur. Toplam glikozit miktarı, su ekstraksiyonun da 64.49 mg/g iken etanol de 48.60 mg/g'la SCFE'den daha düşük bir değer elde edilmiştir. SCFE ile elde edilen glikozit miktarları su ekstresindeki oranlara yakın olup, suyun buharlaştırılması için gerekli enerji maliyetlerinin endüstriyel ölçekte yüksek olması nedeniyle SCFE alternatif bir yöntem olarak sunulmaktadır.

The aim of this work was to optimize the glycoside composition of S. rebaudiana leaves grown for the first time in mediterranean region using supercritical fluid technology (SCFE). These glycosides; stevioside and rebaudioside A were identified by HPLC analyses of the leaves, extracts and residues. Box-Bhenken design method was used for optimization of the process. Optimum conditions were elicited as 211 bar, 80°C and 17.4 % cosolvent ratio. Yields were 36.66 mg/g stevioside, 17.79 mg/g rebaudioside A. Total glycosides value were 54.45mg/g close to those obtained using conventional water extraction (64.49 mg/g) and higher than ethanol extraction (48.60 mg/g) for one hour process. Energy consumption of water evaporation is very high at large scale plant therefore SCFE come out as an alternative method.