Facebook kullanım bozukluğu ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, bireylerin Facebook kullanım bozukluğu düzeylerini ölçmeye yönelik Andreassen ve arkadaşları (2012) tarafından geliştirilen `Bergen Facebook Kullanım Bozukluğu Ölçeği`nin Türkçeye uyarlanmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Üsküdar Üniversitesi'nde ve Yeditepe Üniversitesi'nde çeşitli bölümlerde okuyan ve farklı yaş gruplarından oluşan toplam 300 öğrenci oluşturmaktadır. Taslak ölçeğin son hali, ölçeğin maddelerini çeviren alan ve dil uzmanlarının görüşleri doğrultusunda düzeltilerek şekillendirilmiştir. Ölçeğin geçerliğini belirlemek üzere; faktör analizi yapılmış ve analiz sonucunda orijinali 18 maddeden oluşan ölçeğin, 15 maddeden ve 6 faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Her bir maddenin ait olduğu faktörle olan ilişkisine göre tüm maddelerin ayırt edici olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için ise test-tekrar test uygulanmış ve iç tutarlılık düzeyi hesaplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayıları Cronbach Alpha güvenirlik formülü kullanılarak hesaplanmıştır (crα= .89). Ayrıca, ölçeğin ölçüt bağımlı geçerliğinin sınanması amacıyla Bergen Facebook Kullanım Bozukluğu Ölçeğinden alınan puanlar ile aynı örneklemde Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeğinden alınan puanlar, Facebook Kullanım Değişkenleri puanları ve Facebook Bağımlılığı Öz Değerlendirme puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu değerler çerçevesinde ölçeğin güvenilir ölçümler yapabildiği, Bergen Facebook Kullanım Bozukluğu Ölçeğinin Türk kültüründe de bireylerin Facebook'a ilişkin kullanım bozukluğu düzeylerini belirlemek üzere klinik alanda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bağımlılık, Facebook, Geçerlik, Güvenirlik, Kullanım Bozukluğu,

The objective of this study was to adapt the `Bergen Facebook Addiction Scale (BFAS)` developed by Adreassen et al (2012) into Turkish. The study was conducted in 2015 at Uskudar University and Yeditepe University (Istanbul-Turkey) with a total of 300 students from different majors and age groups. The draft scale was finalized after being translated and corrected by experts in the relevant fields. To determine the validity of the scale; factor analysis was performed and the results revealed that, of the original 18 items reflecting the six core elements, 15 items were found to be relevant. It was detected that all items were distinctive with respect to relationship of each item with its related factor. Reliability level was determined by test – retest and internal consistency analysis. The internal consistency coefficient was calculated using the Cronbach Alpha formula and gave a result of crα= .89. In addition, to test the criterion dependence validity of the scale, the correlation between the data gathered from Bergen Facebook Addiction Scale was analyzed respectively with data collected from the Smart Phone Addiction Scale, Facebook Use Variance and Facebook Addiction Self-evaluation. Considering the results from the data analysis, it can be argued that the scale is able to measure reliably, and that Bergen Facebook Addiction Scale is a valid and reliable tool to be employed in a clinical environment to determine addiction levels of individuals regarding Facebook use in the Turkish society as well. Key words: Addiction, Facebook, Facebook use disorder, Reliability, Validity