Zihinsel engelli çocukların annelerinin yaşamlarında algıladıkları stresi yordayan faktörler ve aleksitimi düzeyleri ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırmada zihinsel engelli çocuklarının annelerinin yaşamlarında algıladıkları stresi yordayan faktörler ve aleksitimi düzeyleri ile ilişkisi incelenmiştir. Bu doğrultuda yapılan çalışmalarda zihinsel engelli çocukların annelerinde depresyon, anksiyete, aleksitimi ve stres arasında olumlu bir ilişkiden söz edilebilirken, stresi yordayan faktörler ve aleksitimi düzeyleriyle ilişkisini inceleyen bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu bilgilerden yola çıkarak depresyon, anksiyete ve aleksitimi düzeylerinin zihinsel engelli çocukların annelerinin yaşamlarında algıladıkları stresin önemli yordayıcıları olup olmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilindeki Ümraniye Rota Özel Eğitim Merkezinde özel eğitim gören 127 zihinsel engelli çocuk annesi oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ) ve araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde; iki grup karşılaştırılmasında Kolmogorov- Smirnov dağılım testi, parametrelerin gruplar arası karşılaştırmalarında Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre; yaşamının çoğunu geçirdiği yer kasaba ve köy olan katılımcıların algıladıkları stres yaşamının çoğunu geçirdiği yer şehir olan katılımcılardan daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Okur-yazar, ilkokul, ortaokul ve lise mezunu olan katılımcıların algıladıkları stres, eğitim düzeyi üniversite mezunu olan katılımcılardan daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; katılımcıların depresyon, anksiyete, aleksitimi düzeyleri ile algılanan stres arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Depresyon, anksiyete ve aleksitimi düzeyi arttıkça algılanan stres düzeyi artmaktadır.Anahtar Sözcükler: Stres, aleksitimi, zihinsel engel

In this study the relation between the levels of alexithymia of the mothers of the mentally retarded children and the stress factors they perceive in their daily lives is analyzed. In the studies in this aspect, while positive relation between depression, anxiety, alexithymia and stress among the mothers of the mentally retarded children can be stated, no study on the stress factors and the levels of alexithymia can be found. In the light of this information, it is aimed to identify whether the depression, anxiety and alexithymia are the important factors of stress in the lives of mothers of mentally retarded children. The subjects of the study are the mothers of 127 mentally retarded children who have special education in Umraniye Rota Special Education/ Rehabilitation Centre in Istanbul. On gathering the data of the study, Beck's Depression Scale, Beck's Anxiety Scale, Perceived Stress Scale, Toronto Alexithymia Scale, and the Personal Information Form that is prepared by the researcher herself are used in this study. Gathered data were analyzed with the program SPSS 21.0. Kolmogorov-Smirnov Range Test was used for comparing Quantitative Data as 2 groups, and Mann Whitney U Test was used for comparing parameters in groups. As for comparing scales, Pearson Correlation Analysis was used. According to the findings, the stress levels are higher in the subjects who live in the villages and towns than those of the subjects who live in cities. As a result; it can be said that there is a meaningful relation between the perceived stress and the levels of depression, anxiety and alexithymia of the subjects. The more levels of depression, anxiety and alexithymia increase, the higher are the level of stress.Key words: Stress, Alexithymia, mental disability