Erken evre kanser tanısı almış olan hastalarda algılanan eş uyumu ve ruhsal durum ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, erken evre kanser tanısı almış olan hastalarda algılanan eş uyumu ve ruhsal durumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma, erken evre kanser tanısı almış olan hastaların eş uyumu ve ruhsal durumu arasında ilişki tanımlayıcı bir çalışma olarak yapılmıştır. Arastırmanın örneklemini, Kasım 2015- Mayıs 2016 tarihleri arasında Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde erken evre kanser tanısı almış ve araştırma kriterlerine uyan 186 hasta oluşturmaktadır. Araştırmaya alınan hastalara sosyodemografik özellikleri içeren 22 soruluk anket formu, Ruhsal Belirti Tarama Testi (SCL90-R), Genel Sağlık Anketi Kısa Form (GSA-12) ve Çiftler Uyum Ölçeği (ÇUÖ) uygulanmıştır. Verilerin analizi SPSS 22.0 programıyla yapılmış, analizlerde Mann Whitney U Testi, Kruskall Wallis Testi ile Spearman's katsayısı kullanılmıştır. Verilerin analizinde anlamlılık seviyesi p; 0,05 seçilmiştir. Çalışmaya 104'ü (%55.9) kadın 82'si (%44.1) erkekti. Araştırmaya katılan hastaların kanser türleri arasında %36.5 ile meme kanseri en sık bulunmaktadır. Bunu sırasıyla kolorektal kanserler (kolon ve rektum) (%15.0), gastrointestinal sistem kanserleri (ince bağırsak, karaciğer, mide, pankreas ve safra yolu) (%13.9), prostat kanseri (%10.2), akciğer kanseri (%9.6), ürogenital kanserler (renal, endometrium, over, serviks) (%8.6), deri ile ilgili kanserler (cilt ve melanoma) (%4.3) ve baş-boyun kanserleri (%1.6) izlemektedir. Araştırmaya katılan hastaların eş uyumu ile evlenme şekli, algıladıkları sosyal destek ve destek kaynakları arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Hastaların Çiftler Uyum Ölçeği puanı arttıkça kişilerarası duyarlılık, depreyon, öfke-düşmanlık, kaygı ve paranoid düşüncelerinde azalma görülmüştür (sırasıyla; rho:-0.164, p:0.025; rho:-0.240, p:0.001; rho:-0.343, p:0.000, rho:-0.321, p:0.000, rho:-0.180, p:0.014). Eş Uyum (ÇUÖ) puanı ile Ruhsal Belirti Tarama Testi (SCL90-R) puanı arasında negatif yönde düşük derecede korelasyon saptanırken (rho:-0.220, p<0.05), Genel Sağlık Anketi (GSA-12) puanı ile arasında negatif yönde orta derecede korelasyon (rho:-0.320, p<0.05) saptanmıştır. Ruhsal Belirti Tarama testi puanı ile Genel Sağlık Anketi puanı arasında pozitif yönde orta derecede korelasyon saptanmıştır (rho:0.507, p<0.05). Sonuç olarak, erken evre kanser tanısı almış olan hastalarda eş uyumu ve hastaların ruhsal durumlarının arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. Hastaların algıladıkları eş uyumu azaldıkça ruhsal belirtilerin arttığı tespit edilmiştir. Erken evre kanser tanısı almış olan hastaların psikolojik sorunlarının çözümlenebilmesi, destek mekanizmalarının aktifleştirilmesi için Konsültasyon-Liyezon psikiyatrisi ile iş birliği yapılması ve kanser hastalarına eş desteğinin artmasına yönelik uygun hemşirelik girişimlerinin planlanıp uygulanması önerilebilir.

The aim of this research was to examine the relationship between percevid adjustment of spousal and mental status in patients with early stage cancer diagnosis. The aim was conducted as a descriptive study of the relationship between percevid adjustment of spousal and mental status of patients with early stage cancer diagnosis. The research sample, was administered to 186 patients that meet the search criteria between November 2015-May 2016 Namik Kemal University Health Application and Research Center had been diagnosed with early stage cancer. 22 item questionnaire containing sociodemographic characteristics, General Symptom Screening Test (SCL90-R), Short Form General Health Questionnaire (GHQ-12) and Dyadic Adjustment Scale (DAS) has been applied of the patients enrolled in the study. Analysis of the data was made with SPSS 22.0 program, Mann Whitney U Test, Kruskall Wallis Test and Spearman's coefficient were used in the analyzes. The level of significance in the analysis of the data p; 0,05 was selected.The study included 104 (55.9%) were female and 82 (44.1%) were male. Patients participating in the study between types of cancer, are the most common breast cancer by 36.5%. This was followed by colorectal cancer (colon and rectum) (15.0%), cancers of the gastrointestinal tract (small intestine, liver, stomach, pancreas and biliary tract) (13.9%), prostate cancer (10.2), lung cancer (9.6%), genitourinary cancers (renal, endometrial, ovarian, cervical) (8.6%), cancers associated with skin (skin and melanoma) (4.3%), and head and neck cancers (1.6%).Marital adjustment of the patients participating in the study; found a significant relationship between form of marriage, perceived social support and support resources (p <0.05). There was a low correlation between scores of Dyadic Adjustment Scale (DAS) and Psychological Symptom Score Test (SCL90-R) scores on the negative side (rho: -0.220, p <0.05) and between General Health Questionnaire (GSA-12) Correlation (rho: -0.320, p <0.05) was determined.Dyadic Adjustment Scale scores of patients increases, has been a decrease in interpersonal sensitivity, depression, anger-hostility, anxiety and paranoid ideation (respectively;rho:-0.164, p:0.025; rho:-0.240, p:0.001; rho:-0.343, p:0.000, rho:-0.321, p:0.000, rho:-0.180, p:0.014). Moderately positive correlation was found between the Mental Symptoms screening test scores and the General Health Questionnaire scores (rho: 0.507, p<0.05). As a result, patients who had been diagnosed with early-stage cancers, it was determined that the relationship between dyadic adjustment and the mental status of patients. It was determined that the patients percevid spousal adjusment decreases as the psychological symptoms increased.cooperate with the consultation-liaison psychiatry and implementation and planning of appropriate nursing interventions for cancer patients with increased spousal support for solving the psychological problems and the activation of the support mechanism in patients who had been diagnosed with early-stage cancer.