Temporoparietal bileşkenin transkraniyal doğru akım ile uyarımının sağlıklı gönüllülerde sosyal bilişsel performans üzerine etkileri

Abstract

Temporoparietal bileşke empati, zihinselleştirme, perspektif alma, ahlaki yargılama ve sosyal normlara itaat olmak üzere çeşitli sosyal bilişsel işlevlerde rol oynayarak beyne sosyal bir boyut kazandırmaktadır. Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı (tDAU), tedavi potansiyeli klinik ortamlarda kanıtlanmış noninvaziv bir nöromodülasyon uygulamasıdır. Psikiyatrik ve nörolojik bozukluklarda sosyal bilişsel beceri kayıplarının tedavisinde tDAU etkisi kanıtlanmıştır. Ultimatom oyunu (UG), sosyal norm ihlallerinde karar verme davranışını ölçmek üzere tasarlanmıştır. Çalışmanın amacı, nöromodülasyon tekniklerinden biri olan tDAU ile psikiyatrik ve nörolojik bozukluklardaki sosyal bilişsel becerilerin iyileştirilmesi, böylelikle psikiyatri ve nöroloji hastalarının günlük hayata uyum süreçlerini kolaylaştırılmasıyla birlikte yaşam kalitelerinin artırılmasıdır. Bu tez çalışmasında 18-75 yaş arası 74 sağlıklı gönüllü anodal, katodal ve sham doğru akım grubuna rastgele ayrılmış, katılımcıların sağ temporoparietal bileşkesi üzerine tDAU uygulanmıştır. Ardından ultimatom oyunu esnasında alıcı rolünde karar verme davranışlarının Elektroensefalografi (EEG) kaydı alınarak katılımcıların olaya ilişkin potansiyel farkları (OİP) ve tepki süreleri temel performansları ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın davranış sonuçlarında tepki süresi bakımından uyarım grupları arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Para paylaşımlarında 70:30 teklifinde anodal ve sham uyarım grupları arasında anlamlı fark bulundu. Olaya ilişkin potansiyelde medyal frontal negativite (MFN) Fz ve Cz kanallarında adil olmayan toplam tekliflerde en yüksek genliğe ulaştı. Adil olmayan teklifler arasında düzenli bir MFN genliği gözlenmedi. Doğru akım katodal uyarım protokolünde Fz kanalında MFN genliği en yüksek değere ulaşarak sosyal norm ihlallerinde tDAU etkisinin anlamlı olduğu görüldü. Pz kanalında adil olmayan toplam tekliflerin kabulünde anodal uyarım protokolü neticesinde düşüş gözlendi. Böylece anodal uyarım protokolünün adalet kavramına verilen önemi artığı izlendi. Tüm bu bulgular neticesinde doğru akım uyarımının temporoparietal bileşkede sosyal biliş becerilerinde değişikliğe yol açtığı gösterildi.Anahtar Kelimeler: Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı (tDAU), Temporoparietal Bileşke, Sosyal Biliş, Ultimatom Oyunu (UG), Olaya İlişkin Potansiyel (OİP

Temporoparietal Junction (TPJ) has the key role in social cognitive abilities such as empathy, mind reading, perspective taking, moral judgement and social norm compliance. Clinically, the treatment effect of tDCS which is a noninvasive neuromodulation technic is proven. tDCS is used for remediation of social cognitive deficits in psychiatric and neurological disorders. Ultimatum game is designed to assess decision making process in social norm compliance. The aim of this dissertation thesis is to treat social cognitive deficits in psychiatric and neurological disorders via a neuromodulation technic called tDCS and to increase the life quality of psychiatric and neurologic patients by facilitating their adaptation to everyday life. In this study, 74 healthy participants between the ages of 18-75 are randomly divided into 3 groups and in each group the right TPJ is stimulated via anodal, cathodal or sham tDCS. After that, participants played the role of recipients in ultimatum game while their EEG is recorded, which is compared to their basic performance in terms of Event Related Potential (ERP) and reaction time. Results showed that, there is no any statistically significant differences between stimulation groups in terms of reaction time. The only significant difference is found for the offer 70:30 between anodal and sham groups. According to the ERP analysis, MFN amplitude is shown to have its peak in Fz and Cz for unfair offers in total. There is no any significant MFN amplitude of different offers among unfair offers. MFN is found to be the most negative in Fz after the cathodal direct current and seem to be effective in the destruction of social norms. Anodal stimulation in Pz made participants to accept unfair offers less than in no stimulationphase. The concept fairness has become much more important after the increase of neuronal fire. All these results indicated that, direct current stimulation intervention on TPJ caused changes in social cognitive processes.Keywords: tDCS, temporoparietal junction, social cognition, ultimatum game, event related potential