Kamu kurumlarında iş sağlığı güvenliği mevzuatının uygulama düzeyinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu tez çalışması, kamu kurumlarına ait bazı işyerlerinde, 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu ve kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklerde yer alan yükümlülüklerin gerçekleştirilme düzeylerinin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında bir anket formu hazırlanmış, ağırlıkla üniversiteler, belediyeler ve sağlık kuruluşlarından oluşan kamu işyerlerinde konuyla ilgili çalışan iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi veya işveren vekillerinden (yöneticiler), çalıştıkları kurumlarda iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarıyla ilgili görüşleri alınmış, elde edilen veriler analiz edilerek yorumlanmıştır.Tez toplam altı bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde öncelikle; Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği alanında gelişmeler, iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili istatistiki bilgiler ile 30 Aralık 2012 tarihinden itibaren yürürlükte olan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuatta kamu kurumlarını da kapsayan yasal düzenlemeler açıklanmıştır. Tezin sonraki bölümlerinde ise, anket uygulaması kapsamında elde edilen sonuçlara, yorumlara ve önerilere yer verilmiştir. Araştırmada elde edilen en önemli sonuç; halen kamu kurumlarının önemli bir kısmının, 6331 sayılı Kanun ile getirilen yükümlülükleri tam olarak yerine getirememekte olduklarıdır. Anket uygulanan kamu kurumlarının % 36'sı eğitim, % 40'ı teknik ve organizasyonel, % 50'si de dokümantasyonla ilgili yükümlülükleri ya hiç ya da kısmen yerine getirememektedir. Hâlbuki 6331 sayılı Kanun'un kamu kurumlarını kapsayan hükümleri, 30 Aralık 2012 tarihinden beri yürürlüktedir. Kamu kurumlarını kapsayan erteleme hükmü kanunun tümüyle değil, sadece iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri başlıklı 6'ncı maddesiyle ilgilidir. Bununla birlikte, mevzuat hükümlerinin yerine getirilmesi noktasında işyerlerinde en önemli karar verici ve denetleyici durumundaki iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme hükmünün ertelenmesi, kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasını da etkilemekte ve zorlaştırmaktadır.Ayrıca, halen kamu kurumlarında uzman ve hekim görevlendirme yükümlülüğü başlamamış olmasına rağmen, kurumların % 58'inin görevlendirme yaptıkları görülmüştür. Bu sonuç, kamu kurumlarının yöneticilerinin konunun öneminin farkında oldukları şeklinde yorumlanabilir. Buna karşın, diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi noktasında çabalar yetersiz kaldığı gibi, halen uzman veya hekim olarak görev yapan personele, 6'ncı madde hükmünün ertelenmesinden dolayı kanunda öngörülen ek ödeme yapılmamakta olduğu da görülmüştür. Bu durum özveriyle çalışan personelin motivasyonunu azaltmakta, kanun hükümlerinin uygulanma düzeyini düşürmektedir. Araştırmadan elde edilen bir diğer önemli sonuç ise, iş sağlığı ve güvenliği konusunda çalışan personele yeterli yönetsel desteğin sağlanmadığı ve iş sağlığı güvenliği çalışmaları için zamanında ve yeterli bütçenin ayrılmadığıdır. Mevzuatın kamu kurumlarında da etkin biçimde uygulanabilmesi için, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmelerinin vakit kaybetmeden yapılması, işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kurulması, 6331'in 6'ncı maddesinin artık ertelenmemesi, uzman ve hekimlere kanunda öngörülen ek ödemenin yapılması, dâhili düzenlemelerle organizasyonun ve çalışan katılımının sağlanması, kurulların oluşturulup aktif şekilde çalıştırılması, sağlık ve güvenlikle ilgili faaliyetlere hızlı ve yeterli bütçe ayrılması, iç yönergelerin hazırlanması, uzman ve hekime sorumluluklarıyla aynı düzeyde olacak şekilde yeterli yetkinin verilmesi, dışardan hizmet alımı yerine iş güvenliği uzmanı kadrolarının açılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Kamu Kurumu, İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi, Erteleme, 6331 Sayılı Kanun

This thesis study was prepared in order to examine the level of fulfillment of the obligations in the occupational health and safety law of 6331 and the regulations issued in accordance with the law in some establishments belonging to public institutions. Within the scope of the research, a questionnaire form was prepared and opinions about occupational health and safety studies were taken from the work security experts, workplace physicians or employer employees (managers) working in the public workplaces, which consist mainly of universities, municipalities and health institutions, and the obtained data were analyzed and interpreted . The thesis consists of six parts in total. In the first part of the thesis; improvements in occupational health and safety in Turkey, including occupational accidents and occupational diseases with effect from 30 December 2012 and statistical information on Occupational Health and Safety Act and related public institutions in the legislation are described regulations. In the next sections of the thesis, the results, comments and suggestions obtained within the scope of the survey application are included. The most important result obtained in the research; a significant part of the public institutions are still unable to fully fulfill the obligations imposed by Law No. 6331. The public institutions of36% is the education, 40% technical and organizational, and 50% none or part of the documentation related obligations can not apply. However, the provisions of Law No. 6331 covering public institutions have been in effect since 30 December 2012. The postponement clause covering public institutions is not the law at all, but only concerns item 6 of the occupational health and safety services. However, at the point of fulfilling the provisions of the legislation, the postponement of the employment security specialist and workplace physician appointment provision, which is the most important decision maker and supervisor in the workplace, also affects the implementation of the other provisions of the law. In addition, it is seen that 58% of the institutions have been assigned to duty, although the obligation to appoint specialists and physicians in public institutions has not yet begun. This conclusion can be interpreted as that the administrators of public institutions are aware of the importance of the subject. On the other hand, it has been seen that the efforts to the fulfillment of other obligations are insufficient, and the personnel who are still experts or doctors are not paying extra due to the postponement of Article 6. This situation reduces the motivation of self-employed personnel and reduces the level of application of the provisions of the law. Another important result of the study is that the staff working on occupational health and safety do not provide adequate managerial support and that a timely and adequate budget is not allocated for occupational health safety studies. In order for legislation to be effectively implemented in public institutions, it is necessary to make the appointment of job security specialists and workplace physician appointments without delay, establishment of workplace health and safety units, no further postponement of 6 th clause of 6331, additional payment foreseen by specialists and physicians, It is proposed to open up the job security specialists instead of outsourcing, to ensure the participation, to set up the boards actively, to allocate fast and sufficient budget to the health and safety related activities, to prepare the internal directives, to have the same level of expertise and responsibilities.Keywords: Public Institutions, Job Security Specialist, Workplace Physician, Delay, Law No. 6331