Hemşirelerin santral venöz kateter bakımı konusunda bilgi düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Araştırma, santral venöz kateteri olan hastaya verilen kateter bakımını protokol ve kanıta dayalı uygulamalar eşliğinde değerlendirmek ve hemşirelerin bu konudaki uygulamalarına dayalı bilgi düzeyini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.Çalışmanın verileri literatür doğrultusunda araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu aracılığıyla, araştırmacı tarafından toplandı. Çalışma, %90,6'sı (n=183) kadın olmak üzere 202 hemşire ile yapıldı. Çalışmaya katılan hemşirelerin yaşları 19 ile 48 arasında değişmekte olup, ortalama 29,69±7,71 yıldır.Hemşirelerin yaş dağılımları, meslekteki ve servisteki çalışma süreleri ile santral venöz kateter bakımı ile ilgili sorulara verdikleri doğru cevaplardan aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı (p>0,05).Santral venöz kateter konusunda bilgi alan hemşirelerin santral venöz kateter ile ilgili sorulara verdikleri doğru cevaplardan aldıkları puanlar, santral venöz kateter eğitimi almayan hemşirelere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p=0,001; p<0,05).Kurumda santral venöz kateter hakkında protokol/prosedür/talimat varlığından haberdar olan hemşirelerin santral venöz kateter ile ilgili sorulara verdikleri doğru cevaplardan aldıkları puanlar, kurumunda protokol/prosedür/talimat varlığından haberdar olmayan hemşirelere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı (p=0,035; p<0,05).Santral venöz kateter bakımına ilişkin, `Santral venöz kateteri olan hastaya bakım verirken hangi el yıkama yöntemini kullanırsınız?` ve `Santral venöz kateter lümeninden total parenteral nütrisyon solüsyonlarını nasıl gönderirsiniz?` sorularını hemşirelerin büyük çoğunluğu doğru olarak cevapladı. Santral venöz kateter bakımına ilişkin, `Santral venöz kateterden kan, kan ürünleri veya lipid emülsiyonları verilmeyen hastalarda kullanılan infüzyon setlerini ne sıklıkta değiştirirsiniz?` ve `Santral venöz kateter pansumanı antiseptik solüsyonla silindikten sonra ne ile kapatılır?` sorularını hemşirelerin büyük çoğunluğu yanlış cevapladı.Sonuç olarak, hemşirelerin büyük çoğunluğunun santral venöz kateter bakıma ilişkin bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu saptandı. Etkili bir santral venöz kateter bakımı için iyi bir teorik bilginin yanında güncel araştırmaların da takip edilerek değişen ve gelişen bakım konusunda bilgi sahibi olunmalıdır. Hemşirelik eğitim programında santral venöz kateter ve kateter bakımına yer verilmesinin, çalışan hemşirelere yönelik ise santral venöz katetere ilişkin hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesinin ve pratik uygulamaların gösterilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

Study was conducted as a descriptive, relation-seeking, and cross-sectional study to evaluate the catheter care provided to the patient with the central venous catheter in the context of protocol and evidence-based applications; and to determine the level of knowledge and practices of the nurses in this field.The study was conducted with 202 nurses out of which 90.6% (n = 183) was women. The ages of the nurses participating in the study ranged from 19 to 48, with an average of 29.69 ± 7.71 years.No statistically significant relation was found between the age distributions, time spent in the profession and the service, and the scores obtained through the correct answers to the questions regarding the central venous catheter care (p>0,05).The scores of the nurses who received the central venous catheter training and the correct answers to the questions related to the central venous catheter were found to be statistically significant high compared to the nurses who did not receive the central venous catheter training (p=0,001; p<0,05).Statistically, the scores of the nurses who answered that they had a central venous catheter protocol/procedure/instruction in the institution had significantly higher scores from the correct answers given to the questions related to the central venous catheter, than the nurses who did not have a central venous catheter protocol/procedure/instruction in their institution (p=0,035; p<0,05).Questions related to the central venous catheter care such as `Which hand washing method should be uses while giving care to a patient with the central venous catheter?` and `How do you deliver total parenteral nutritional solutions from the central venous catheter lumen?` were answered correctly by most of the nurses.Most nurses answered the questions about central venous catheter care such as `How often do you change the infusion sets used in patients who do not receive blood, blood products or lipid emulsions from the central venous catheter?`, and `How should the central venous catheter dressing be reapplied after being cleansed with an antiseptic solution?` incorrectly.According to these results, most of the nurses were found to have insufficient knowledge about the central venous catheter care. For an effective central venous catheter care, a good theoretical knowledge as well as being informed about the changing and developing care by following up on current research is necessary. It is thought that it would be useful to arrange the in-service training programs related to the central venous catheter for the nursing education program and to show the practical applications for central venous catheter and catheter care for the working nurses.