Atatürk Havalimanı saldırısından 6 ay sonra personelde görülen travma sonrası stress belirtileri ve travma sonrası büyüme ile ilişkili faktörler

Abstract

Psikolojik travma kişilerin hayatını, vücut bütünlüğünü ya da ruhsal dengesini tehdit eden ve duygusal anlamda üstesinden gelmekte zorlandığı olaylar, deneyimler veya durumlardır. Travmatik yaşantılar ise ölüm, ölüm tehdidi, ağır yaralanma ya da bedenin bütünlüğüne yönelik bir tehdidin ortaya çıktığı ve kişinin kendisinin yaşadığı ya da tanık olduğu olaylar olarak tanımlanmaktadır. Travma sonrası büyüme, ciddi stres içeren bir durumun ardından ortaya çıkan olumlu psikolojik değişimdir. Terör saldırıları, en yüksek psikolojik etkiye neden olabilecek şekilde tasarlanan bir savaş biçimidir. Terörist saldırıların ardından TSSB, depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklar sık görülmektedir. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki konuyla ilgili yalnızca ikincil travmatize olmuş kişilere ulaşılmış ve bu kişilerle çalışmalar yürütülmeye çalışılmıştır. Yapılacak olan bu çalışmada doğrudan olaya tanıklık etmiş özel güvenlik görevlileri ile çalışılacak olup konuyla ilgili literatüre katkı sağlanacaktır. Bu çalışmada terör saldırısınına maruz kalan özel güvenlik personelinde ortaya çıkan olumlu ve olumsuz psikolojik etkiler araştırılacaktır. Literartüre bakıldığında böyle bir çalışma yalnızca arama kurtarma ekiplerine yani travmaya doğrudan maruz kalmayan kişilerle yapılmıştır. Bu çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran en önemli nokta özel güvenlik personeli hem travmaya doğrudan maruz kalmış olması hem de yolculara patlama sonrası destek olarak yardım ekibi gibi çalışıp dolaylı olarakta travmaya maruz kalmışlardır. Bu konunun literatüre yeni bir kaynak kazandırması önemli olup yapılan çalışma sonrası elde edilen verilerle personele sağlanan psikolojik destek hizmetinin de yeni bir yön kazanması amaçlanmıştır.Araştırmanın örneklem grubunu, TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş'de çalışan ve 28 Haziran gecesi yaşanan terör saldırısında görevde olan özel güvenlik görevlileri oluşturmaktadır. Çalışmaya 50 si kadın, 71'i erkek olmak üzere toplam 121 kişi katılmıştır. Araştırmaya katılan personele `Bilgilendirilmiş Onam Formu` ve `Sosyo Demografik Veri Formu`, `Travma Sonrası Stres Belirtileri Ölçeği` ve `Travma Sonrası Büyüme Ölçeği` uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 20.01 programına yüklenerek analiz yapılmıştır.Bulgular incelendiğinde kadınların travma sonrası stres bozukluğu ölçeğinden aldığı puan ortalamaları erkeklerin travma sonrası stres bozukluğu ölçeğinden aldığı puan ortalamasına kıyasla daha yüksek olduğu saptanmıştır. Cinsiyet değişkenin TSSB puanını pozitif yönde ve orta düzeyde, yaş değişkenini pozitif yönde ve zayıf düzeyde yordadığı (tahmin ettiği) görülmektedir. Eğitim düzeyi değişkeninin ve medeni durum değişkeninin TSSB puanını yordamadığı görülmektedir. Cinsiyet değişkeninin TSB puanını pozitif yönde ve orta düzeyde, yaş değişkeninin pozitif yönde ve zayıf düzeyde yordadığı görülmektedir. Eğitim düzeyi değişkeninin ve medeni durum değişkeninin TSB puanını yordamadığı görülmektedir. Yapılan çalışma sonucunda terör saldırısına doğrudan ve dolaylı olarak maruz kalmış personele düzenli olarak psikolojik destek hizmeti verilmelidir. Travmaya maruz kalan kişilerin sosyo ekonomik düzeylerinin düşük olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu kişilere destek vermek adına şirketlerde ya da resmi kurumlarda travma üzerine çalışan ruh sağlığı hekimlerinin bulundurulması sürecin daha sağlıklı ilerleyebilmesi için önemli olacaktır.Anahtar Kelimeler; travma, travma sonrası büyüme, stres, anksiyete, depresyon.

Psychological trauma is an event, experience, or situation that threatens the life, body integrity, or mental balance of people and which is hard to overcome emotionally. Traumatic experiences are defined as events in which there is a threat to death, threat of death, severe injury or threat to integrity of the body arose and in which the person himself or herself has lived or witnessed. Post-traumatic growth is a positive psychological change that occurs after a state of severe stress. Terrorist attacks are a form of war designed to cause the highest psychological effect. Psychiatric disorders such as PTSD, depression and anxiety are common after the terrorist attacks. The investigations show that only secondary traumatized people have been reached on the subject and efforts have been made to carry out studies with these people. The work to be done will be carried out with the special security officers who have witnessed the action directly, and related contribution will be provided in the literature. In this study, the positive and negative psychological effects of private security personnel exposed to a terrorist attack will be investigated. From a literary perspective, such a study was conducted only on search and rescue teams, ie those who were not directly exposed to trauma. The most important point separating this study from other studies is that the private security personnel were exposed directly to the trauma as well as indirectly traumatized by working as a relief team as support after the explosion to the passengers. It is important that this subject gives a new resource to the literature and it is aimed that the psychological support service provided after the study is given a new direction. The sample group of the research constitutes private security officers who work in TAV Private Security Services Inc. and are on duty in the terrorist attack on June 28th. A total of 121 people, 50 female and 71 male, participated in the study. `Informed Consent Form` and `Socio-demographic Data Form`, `Post Traumatic Stress Symptoms Scale` and `Post Traumatic Growth Scale` were applied to the surveyed staff. The collected data were analyzed by uploading to SPSS 20.01 program. When the findings were examined, the mean scores of post-traumatic stress disorder were found to be higher in women than in the post-traumatic stress disorder scale. It is seen that the sex variable predicts the PTSD score in the positive and moderate levels, and predicts the age variable in the positive and weak levels. It is seen that education level variable and marital status variable can not predict PTSD score. The result of the study shows that employees whom were exposed directly or indirectly by the terrorist attacks should be provided with psychological support regularly. Considering that the socio-economic level of the person(s) whom suffers post-traumatic stress disorder is rather weak, it is essential for the process to employ mental health doctors within the companies or state institutions to support these person(s).Keywords; Trauma, post-traumatic growth, stress, anxiety, depression, sex.