Bilişsel rehabilitasyon terapisi etkinliğinin olaya ilişkin potansiyel ve istirahat durum eeg analiziyle belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada amaç Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı alan çocuklarda Bilişsel Onarım Terapisinin (BOT) dikkat, bellek, yürütücü işlevler, görsel-mekansal beceride etkinliğini elektroensefalografi (EEG) olaya ilişkin potansiyeller (OİP) yöntemini kullanarak beyin işlevleri temelinde değerlendirmektir. BOT terapisinin etkinliğini klinik ölçekler ile ölçmek amacıyla öntest-son test olarak Conners Ana-Baba Değerlendirme Ölçeği (CADÖ-48) ve Turgay DSM-IV Kökenli Yıkıcı Davranış Bozuklukları Belirti Tarama Ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın örneklemini Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Servisinde 7-14 yaş aralığında DEHB tanısı almış 13 kız/erkek katılımcıdan oluşturmuştur. Dışlama ölçütü olarak DEHB dışında, psikiyatrik ya da nörolojik hastalığın olması şeklinde belirlenmiştir. Katılımcıların çalışmaya uygunluğunu ölçmek amacıyla Porteus Labirentleri Testi (PLT) uygulanmıştır. Üsküdar Üniversitesi EEG laboratuvarında beşer dakikalık istirahat ve EEG çekimi sırasında Go-Nogo Testi uygulandıktan sonra 14 seanslık BOT uygulanmıştır. Terapi bitiminde tekrar EEG çekimi yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında değerlendirilmiştir. Katılımcıların rehabilitasyon öncesi ve sonrası P300 potansiyelleri hesaplanmış ve nonparametrik ölçümlerden Wilcoxon Test uygulanarak BOT öncesi ve sonrası farkın anlamlı olup olmadığına bakılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre BOT sonrası, DEHB tanılı çocukların Turgay dürtüsellik alt ölçeği ve toplam DEHB puanında anlamlı düşüş, OİP'de Nogo görevi Pz elektrot Latansında kısalma ve Go-Nogo testi davranış skorlarında; komisyon hatası, nogo-doğru basmama ve yanlış basma oranı açısından anlamlı farklılık saptanmıştır. Bu çalışma BOT'nin DEHB tanılı çocukların dürtüsellik belirtilerini azalttığını göstermiştir. BOT'nin DEHB ve dürtüsellik belirtileri ile kliniğe yansıyan diğer hasta gruplarında dürtüsellik belirtilerini azaltmada faydalı olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: DEHB, Bilişsel Onarım Terapisi (BOT), Olaya İlişkin Potansiyeller (OİP)

ABSTRACTThe aim of this study is to evaluate the effectiveness of Cognitive Remediation Therapy (CRT) on the attention, memory, executive functions and visual-spatial ability of the children diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) on the basis of brain functions using Electroencephalography (EEG) and Event Related Potential (ERP) methods. In order to measure the effectiveness of CRT therapy with clinical scales, the Conners' Parent Rating Scale (CPRS-48) and Turgay DSM-IV Disruptive Behavior Disorders Symptom Check Scale were applied as pre-post test. The sample of the study consisted of 13 girls and boys who were diagnosed with ADHD between 7-14 years of age in Goztepe Training and Research Hospital Child and Adolescent Psychiatry Department. The exclusion criteria is identified as the presence of psychiatric or neurological disorders other than ADHD. Porteus Labyrinths Test (PLT) is applied to measure suitability of participants. 14 sessions of CRT are implemented after the process of Go-Nogo tests during EEG scans with five-minute rests. Final EEG scans were applied at the end of the therapy. The resulting data is evaluated in SPSS application. The P300 potentials of the participants before and after rehabilitation were calculated and Wilcoxon Test are used to observe the significance of the difference before and after Cognitive Remediation Therapy. According to research results; significant decline in Turgay Impulsiveness Subscale and total ADHD scores, shortening in Nogo task time in ERP and PZ electrode latency, Significant difference in the amount of commission error and incorrect pressing – wrong pressing rates in Go-Nogo tests are detected in children post CRT. This study indicates that CRT lowers the symptoms of impulsivity in children diagnosed with ADHD. CRT is thought to be helpful in lowering the impulsivity symptoms of both patients with ADHD and other patients with high impulsivity.Key Words: ADHD, Cognitive Remediation Therapy (CRT), Event Related Potential (ERP)