Hafızlık eğitimi`nin bilişsel işlevlere etkisi

Abstract

Hafızlık, geçmişten günümüze süregelen İslami bir eğitim sistemidir. Hafızlık eğitimi, ilk zamanlar Kuran'ı korumak maksadıyla uygulanırken, her devirde yaygın bir şekilde uygulanması sebebiyle gelenekleşmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, hafızlık eğitiminin bireylerin birtakım bilişsel işlevleri üzerindeki etkilerini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul'un farklı ilçelerinde bulunan Anadolu İmam Hatip Ortaokulları'nın 5. 6. 7. sınıflarında eğitim gören 18 kız öğrenci oluşturmaktadır. İlk olarak, öğrencilerin ebeveynlerine Demografik Bilgi Formu dağıtılmıştır. Sonrasında, araştırmacı tarafından öğrencilere hafızlık eğitimine başlamadan önce ve başladıktan 5 ay sonra olmak üzere, ön test ve son test olarak California Sözel Öğrenme Testi-Çocuk Versiyonu (CSÖT-Ç), Wechsler Bellek Ölçeği Geliştirilmiş Formu (WMS-R) Görsel Üretim Alt Testi, İz Sürme Testi (İST) ve Sözel Akıcılık Testi (SAT) ikişer defa uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 20.0 programı kullanılmıştır. Demografik bilgi formundan elde edilen verilerin analizinde istatistiki yöntem olarak; tanımlayıcı analizler (ortalama, standart sapma, minimum, maksimum, frekans dağılımı, yüzdelik) uygulanmıştır. Eğitim öncesi ve sonrası nöropsikolojik değerlendirme araçlarından elde edilen verilerin analizinde, normal dağılım gösterenler için Bağımlı Örneklem t Testi; normal dağılım göstermeyenler için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Sonuçlar doğrultusunda, hafızlık eğitimi öncesi ve sonrası arasında sözel öğrenme, görsel öğrenme, dikkat hızı ve fonemik akıcılık açısından anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu (p <0.05), bozucu uyaranlara yatkınlık ve semantik akıcılık açısından anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Özetle bu çalışma, hafızlık eğitiminin sözel ve görsel bellek, dikkat süreçleri ve leksikal akıcılık üzerinde pozitif yönde etkisinin olduğunu göstermiş, ancak eğitim sonrası çeldirici uyaranlara verilen yanıtın arttığını ve semantik akıcılığın değişmediğini ortaya çıkarmıştır.

Memorizing Quran by heart is an education continuing from the early periods of Islamic education until today. Although this education started in the past in order to protect the Qur'an, nowadays it is continuing as a tradition. The main purpose of this study is to investigate the effects of memorizing Qur'an on certain cognitive functions of individuals. The scope of the study is limited to 18 female students who have been studying in the 5th 6th 7th grades of Anatolian İmam Preacher Secondary Schools in different districts of İstanbul. The data has been processed in SPSS 20.0. First of all, Demographic Information Questionnaire was distributed to students' parents to fill them out. Later on, California Verbal Learning Test-Children's Version (CVLT-C), Wechsler Memory Scale-Revised (WMS-R) Visual Reproduction Subtest, Trail Making Test (TMT), and Verbal Fluency Test (VFT) were applied twice to collect data about individuals before and after memorization training. As a statistical method in the analysis of data obtained from the questionnaire, descriptive analysis (mean, standard deviation, minimum, maximum, frequency distribution, percentage) was applied. The data obtained from neuropsychological assessment instruments (pre and post-training) were analyzed through Paired Sample t Test for normally distrubuted data and Wilcoxon Signed Ranks Test for non-normally distributed data. The results show that, there is a significant difference in verbal learning, visual learning, attention speed, and phonomic fluency of students (p<0.05), while there is not a significant difference in terms of students' predisposition to confounding stimuli and students' semantic fluency before and after memorization training (p>0.05). This study shows that memorizing Quran has positive impacts on verbal and visual memory, attention processes and lexical fluency of individuals. On the other hand, this study reveals increased response to distracting stimuli and find out stable semantic fluency after training.