İkinci el plastik enjeksiyon makinelerinin modernizasyonunda, iş kazaları ve meslek hastalıklarında fayda –maliyet analizi

Abstract

Türkiye Plastik enjeksiyon kalıplama makinelerinde gerçekleşen iş kazaları ve meslek hastalığı oranları Sosyal Güvenlik Kurulu kayıtlarında kauçuk, inşaat, ambalaj sektörü olarak birlikte değerlendirilmekte bu durum sektör bazında sorunu tespit ve kök sebeplerine ulaşmayı engellemektedir.Bu tezin amacı, çalışma hayatında üretim tarihleri üzerinden 10-12 yıl geçen plastik enjeksiyon makinelerinin modernizasyonu ile çalışanların maruz kaldıkları iş kazaları ve meslek hastalıklarında fayda–maliyet analizi yaparak çalışanlar, işverenler ve devlet için elde edilecek kazanımları ortaya koyarak farkındalık oluşturmaktır. Bu çalışmada evren olarak Türkiye de plastik enjeksiyon kalıplama metodu ile plastik parça üreten firmalar, örneklem olarak da Bilecik, Eskişehir, İstanbul, Bursa, Manisa, Tekirdağ şehirleri seçilmiştir. Seçilen Örneklemde faaliyet gösteren toplam 32 firmanın sorumlu yöneticileri ile birebir yüz yüze, telefon ve e-mail ile yapılan görüşmeler ile cevaplar alınmıştır. İki bölümden oluşan anket çalışması tarafımca hazırlanmıştır. Yapılan anket çalışmasına olumlu katkı veren toplam 32 firma yöneticisi olmuştur. Birinci kısımda yer alan 11 adet soru ile ankete katılanların gerçekleşen kazalarda çalışanların özellikleri ve kaza maliyeti, ikinci kısımda sorulan 11adet soruyla kaza da etken faktör tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca anket soruları analiz edilerek, çalışanların maruz kaldıkları kazalarda bir sebep sonuç ilişkisi tespitine çalışılmıştır. Plastik enjeksiyon kalıplama sektöründe gerçekleşen iş kazaları ve meslek hastalıklarında, tehlikeli ortam, tehlikeli hareket dağılımını belirlemek anketin ikinci hedefi olmuştur. Anket ile sorulan 22 soru sonucunda iş kazalarını önlemek için yapılacak proaktif çalışma bedellerinin, iş kazası sonrasında oluşan tazminat giderlerinden daha düşük maliyette olduğu görülmüştür. Ülkemizde plastik enjeksiyon kalıplama makine parkurunun çağdaş ileri teknolojinin gerisinde kalma sebepleri, Türkiye plastik sektörü izleme raporu 2018 /6 Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) sonuç bölümünde de belirtildiği gibi ''Sektörde yüksek teknoloji ürünlere geçmek ve katma değer artışı sağlamak için teknolojik ve Araştırma Geliştirme yatırımlarına ihtiyaç duyduğundan, sektöre yönelik teşvik olanaklarının revize edilmesi gerekmektedir.'' Türkiye de iç yerli plastik enjeksiyon kalıplama makinesi karşılama oranları %9 anket sonuçlarına göre, %6 (Demirci, 2018). Bu yerli makine satış oranları ile yerli makine imalatçılarının gereken teknolojik yatırımları ve Ar-Ge çalışmalarını finans etmeleri mümkün görülmemektedir. Bu sebeple sektör temsilcilerinin de belirttiği gibi yerli makine üreticileri Devlet stratejik politikaları oluşturulmalıdır. Stratejik politikalar oluşturulurken ülkemiz plastik enjeksiyon makine üreticileri ve yurt dışından ithalat yapan ithalatçı firmalar; Plastik enjeksiyon kalıplama makine kullanıcılarının ihtiyaçları, güncel standartlar ve yasal mevzuatın gerekleri hakkında yeterli bilgiye sahip olunmaması sebebi ile Avrupa standartlarına uygun olmayan ikinci el ya da sıfır makine ülkemize ithalatı gerçekleşmektedir. Bu durumun önlenmesi için sektörde faaliyet gösteren makine imalatçıları, kullanıcıları Türk standartları ve Sanayi bakanlığı, Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığının temsilcilerinin katılımı ile ikinci el ve sıfır plastik enjeksiyon kalıplama makine ithalalatı ile ilgili olarak ülke menfaatlerini gözeten prosedür şartname oluşturularak bu şartnameye uygun şekilde ithalatın Sanayi bakanlığı gibi tek bir merci tarafından yürütülmesi gerekliliği kanaatine varılmıştır. Bu çalışma ile belli bir işletme ömrünü tamamlamış makinelerde yapılacak revizyon çalışmaları için yapılacak adam-saat ve ekipman harcamalarının makine piyasa değeri üzerine çıkıp çıkmadığını tespit için bilimsel, sistematik bir yaklaşım ortaya koymaktırAnahtar Kelimeler: İş kazalarında ve meslek hastalıklarında modernizasyonun fayda maliyet analizi, Plastik enjeksiyon kalıplama makineleri

Actual work accidents and occupational disease rates in Turkey Plastic injection molding machine evaluated together rubber, construction and packaging sectors in the Social Security Institution records. This situation prevents the problem to be detected on the sectoral basis and to reach the root of the cause. In this study, it is aimed to raise awareness for employees, employers and the government about the work accidents and occupational diseases caused by modernization of plastic injection molding machine which are 10-12 years from the date of production by benefit-cost analysis. This study attempted to determine that occupational accidents and occupational diseases in dangerous environment and dangerous movement distribution held in the plastic injection molding industry in Turkey. As a result of study;İt has been seen that proactive working expenses meant to prevent labour accident are less costly than the compensation expenses existing after an accident. The reasons for falling behind the modern advanced technology are lack of sufficient knowledge of the needs, current standards and legal regulations of the users and not being executed by a single authority in imports from abroad and domestic manufacturing of plastic injection molding machine track in our country. . This study outlines a scientific and systematic approach to determine whether man-hours and equipment expenditures for revision works to be performed on machines that have completed a certain operating life have been on the machine market yield.Keywords: Cost-benefit analysis of modernization in work accidents and occupational disease, Plastic injection molding machines