A bipolar society: Formation of national consciousness among the Turkish minority in Bulgaria (1918-1944)

Abstract

Bu tez, Bulgaristan'daki Türk azınlığı tarihindeki en önemli dönemlerden bir tanesini incelemek üzere yazılmıştır. I. Dünya Savaşı'nın sonundan itibaren, Bulgaristan'da komünist rejimin kurulduğu tarihe kadar geçen süreç içerisinde Türk azınlığı yalnızca Bulgar vatandaşlığına dair problemler yaşamamış, aynı zamanda kendi milli bilinçleri de şekillenmeye başlamıştır. Bu açıdan Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılması ve yerine seküler ve modern bir Cumhuriyet'in kurulması Türk toplumunda önemli bir ayrışmaya neden oldu. Cumhuriyet'in gerçekleştirdiği reformları hayatlarına uygulayıp uygulamayacakları konusu bu ayrışmanın daha da derinleşmesine yol açtı. Toplumda yaşanan sosyo-politik fikir ayrılıklarının yanı sıra Osmanlı/Türkiye ve Bulgaristan hükumetlerinin değişken ilişkileri de bu dönemin şekillenmesinde önemli bir rol oynadı. Türkiye ve Bulgaristan'ın Türk azınlığını algılayış biçimi ve onlara yönelik tutumları da milli bilincin oluşmasında etkili oldu. Bir yandan Cumhuriyet'in diğer bir yandan da Bulgaristan ve Sofya'da bulunan Başmüftülüğün toplum içerisindeki bu ayrışmaya müdahil olmaları, halihazırda var olan sorunu daha karmaşık ve çözülmesi güç bir hale getirdi. Sonuç olarak, Türk azınlığı üzerinde hakimiyet ve nüfuz alanı kurmak isteyen hükumetlerin ve hükumet dışı aktörlerin politikaları, topluluğun hayatına direkt olarak etki etti. Anahtar Kelimeler: Bulgaristan, Bulgaristan'daki Türk Azınlığı, Milli Bilincin Oluşumu, Sofya Başmüftlüğü, Türkiye Cumhuriyeti

This thesis is written in order to examine one of the most crucial periods in the history of the Turkish minority in Bulgaria. The years after the end of the World War I, until the establishment of the communist regime, became an important turning point for the Turkish community both regarding their citizenship in Bulgaria and for the formation of their Turkish national consciousness. Collapse of the Ottoman Empire, and the emergence of a secular and modern Republic presented two paths for the community to follow. The society socio-politically polarized as the question of applying the reforms of the Republican Turkey in their daily lives or not became more pressing day by day. The unsteady relations between the Ottoman/Turkish and Bulgarian governments also characterized the period. Their perception and attitudes toward the Turkish minority had a massive effect on the formation of national consciousness. The involvement of the Turkish and Bulgarian governments as well as the Office of Grand Mufti in Sofia in the fragmentation of the community made the problem more complicated and harder to solve. At the end, the ordinary people in Bulgaria were subjected to the policies of such state and non-state actors, which were trying to control and influence the Turkish community. Keywords: Bulgaria, Formation of National Consciousness, Office of Grand Mufti in Sofia, Republic of Turkey, Turkish Minority in Bulgaria.