Çocuk onkoloji hastalarında müzik dinletisinin yorgunluk düzeyine etkisi

Abstract

Çocukluk döneminde görülen kanser, tedavi süreci zor olan ve hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Kanser tedavisinin büyük bir bölümünü oluşturan kemoterapi, bazı semptomlara yol açmaktadır. Kemoterapi tedavisinde hastalarda en sık görülen semptomlardan birisi yorgunluktur. Semptomların başarılı şekilde kontrol edilebilmesi ve uygun baş etme yöntemlerinin kullanılması çocuğun yaşam kalitesini olumlu yönde etkilemektedir.Bu araştırma çocuk onkoloji hastalarında müzik dinletisinin yorgunluk düzeyine etkisini değerlendirmek amacıyla deney-kontrol grubu tasarımlı deneysel olarak yapılmıştır. Çalışma, Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin Günübirlik Kemoterapi Ünitesi ve Çocuk Onkoloji-Hematoloji Kliniği'nde kemoterapi tedavisi alan 60 çocuk ile 01 Nisan 2019-01 Kasım 2019 tarihleri arasında yapılmıştır.Evrenden örneklem seçiminde; araştırmanın dahil edilme ve dışlanma kriterleri dikkate alınmıştır. Deney ve kontrol grubunda Çocuk Tanıtıcı Bilgi Formu, Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği, Çocuk Yorgunluk Ölçeği(24 Saatlik) ve Çocuk Yorgunluk Ölçeği (Haftalık) kullanılarak veri toplandı. Deney grubuna kemoterapi sırasında ve takip eden bir hafta boyunca müzik dinletildi ve Çocuk İzlem Formu dolduruldu. Kontrol grubuna müzik uygulaması yapılmadı.İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) programı kullanıldı. Nicel verilerin normal dağılıma uygunlukları Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk testi ve grafiksel değerlendirmeler ile sınanmıştır. Normal dağılım gösteren nicel verilerin iki grup karşılaştırmalarında Student t Test, normal dağılım göstermeyen verilerin iki grup karşılaştırmalarında ise Mann Whitney U testi kullanıldı. Nitel verilerin karşılaştırılmasında ise Pearson Ki-Kare testi, Fisher-Freeman-Halton Exact testi ve Fisher's Exact test kullanıldı. Değişkenler arası ilişkilerin değerlendirilmesinde Spearman's Korelasyon Analizi kullanıldı. Anlamlılık en az p<0.05 düzeyinde değerlendirildi.Araştırmada halsizlik ve bulantı semptomlarının en sık görülen semptomlar olduğu, en fazla rahatsızlık duyulan semptomlarında saç dökülmesi ve halsizlik olduğu bulunmuştur. Gruplara göre çocukların Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği çalışma grubundaki çocukların genel durum indeksi ve psikolojik puanlarının, kontrol grubundan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çocukların 24 saatlik değerlendirmede, %41,7 si `uyudum` sorusuna `oldukça` cevabını verdiği, haftalık değerlendirmede ise %95'inin `yorgunum` ve `kızgınım ve sinirliyim` sorusuna `evet` cevabını vererek bu semptomlardan `oldukça` rahatsızlık duydukları tespit edilmiştir. Çocuk Yorgunluk Ölçeği puanlarının değerlendirildiğinde ise gruplara göre 24 saatlik ve haftalık yorgunluk puanları istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Müzik dinletisi sonrası çocukların yorgunluk düzeyinde anlamlı bir fark olmamıştır. Araştırma sonuçlarına göre güvenilir sonuç veren Çocuk Yorgunluk Ölçeği'nin alanda kullanılarak, çocuk ve ebeveyn tarafından doldurularak, çocukların yorgunluk durumları belirlenmesi, kemoterapi uygulanan hastalarda, müzik dinletisinin daha uzun süreli uygulamalarla tekrarlanması, kemoterapi hastalarında yapılacak benzer araştırmaların daha geniş bir örneklem grubu ile farklı bölgelerde ve daha uzun süreli yapılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Çocuk Onkoloji, Kemoterapi, Müzik Dinletisi, Onkoloji Hemşireliği, Yorgunluk

Childhood cancer is a life-threatening disease that is difficult to treat. Chemotherapy, which forms a large part of cancer treatment, causes some symptoms. Fatigue is one of the most common symptoms of chemotherapy in patients. Successful control of symptoms and the use of appropriate coping methods have a positive effect on the quality of life of the child.The aim of this study was to evaluate the effect of music performance on fatigue level in pediatric oncology patients. The study was carried out between April 1, 2019 and November 1, 2019 with 60 children who received chemotherapy in Şişli Hamidiye Etfal Training and Research Hospital Daily Chemotherapy Unit and Pediatric Oncology-Hematology Clinic.In the sample selection from the universe; The inclusion and exclusion criteria of the study were considered. Data were collected by using the Child Identification Information Form, Memorial Symptom Assessment Scale, Child Fatigue Scale (24 Hours) and Child Fatigue Scale (Weekly) in the experimental and control groups. The experimental group was listened to music during chemotherapy and for a week following and the Child Follow-up Form was completed. No music was applied to the control group.NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) was used for statistical analysis. The suitability of the quantitative data for normal distribution was tested by Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk test and graphical evaluations. Student's t-test was used for comparison of two groups of quantitative data with normal distribution, and Mann Whitney U test was used for comparison of two groups of data with normal distribution. Pearson Chi-Square test, Fisher-Freeman-Halton Exact test and Fisher's Exact test were used to compare qualitative data. Spearman's Correlation Analysis was used to evaluate the relationships between variables. Significance was evaluated at least p <0.05.In the study, it was found that the most common symptoms were fatigue and nausea, and the most disturbed symptoms were hair loss and fatigue. It was found that the general status index and psychological scores of the children in the Memorial Symptom Assessment Scale study group were higher than the control group. In the 24-hour evaluation, 41.7% of the children answered `quite` to the question of um I slept,, and 95% of the weekly evaluation answered `I am tired` and ım I am angry and angry `. These symptoms were found to be `quite` uncomfortable. When the Child Fatigue Scale scores were evaluated, it was found that 24 hour and weekly fatigue scores did not show statistically significant difference between the groups. There was no significant difference in the level of fatigue of children after music performance.According to the results of the study, the Child Fatigue Scale which gives reliable results should be used in the field. should be filled in by the child and the parent and the fatigue status of the children should be determined. In patients undergoing chemotherapy, music concurrence should be repeated with longer duration. It is recommended that similar studies to be performed in chemotherapy patients should be conducted in different regions with a larger sample group and for a longer period.Keywords: Chemotherapy, Children's Oncology, Fatigue, Music Performance, Oncology Nursing