Engelli çocuğa sahip ailelerin tükenmişlik ve yaşam doyum düzeylerinin ölçülmesi; izmir örneği

Abstract

Bu araştırma, engelli çocuğa sahip ailelerin tükenmişlik ve yaşam doyum düzeylerinin ölçülmesi amacıyla yapılmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi Engelli Hizmetleri Müdürlüğünden hizmet alan gönüllü katılımcılara yer verilmiştir. Veriler, katılımcıların sosyo-demografik özellikleri hakkında bilgi toplamak için kişisel bilgi formu, tükenmişlik düzeyleri için Maslach Tükenmişlik Ölçeği, yaşam doyumu düzeyleri için Diener'in geliştirdiği Yaşam Doyum Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle araştırmacı tarafından toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde yüzdeler ve ortalamalara yer verilmiştir. Ayrıca tek yönlü varyans analizi, bağımsız gruplarda t testi, regresyon analizi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışma kapsamındaki araştırmaya farklı yaş aralıklarında; zihinsel engelli, ortopedik engelli, işitme ve konuşma engelli çocuğa sahip 140 anne ve 20 baba olmak üzere 160 kişi katılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; çocukları psikolojik danışmanlık alan ebeveynlerin, yaşam doyumu düzeylerinin yüksek olduğu saptanmıştır. Engelli çocuğa sahip ailelerin hayata karşı planlarının yüksek oran da değiştiği, ailelerin hayata karşı sosyal iletişimlerinde ise duygusal tükenmeye neden olduğu saptamıştır. Ailelerin kendilerine ayırdıkları zaman durumlarına bakıldığında, yeterli zamanı ayırabilen ebeveynlerde yaşam doyumunun yüksek olduğu ve ayıramayan ebeveynlerde de duygusal tükenmenin yüksek olduğu saptanmıştır. Sanatsal ve kültürel aktivitelere katılamayan ebeveynlerde yaşam doyumu düzeyinin düşük olduğu görülmüştür. Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin, çocuk sebebiyle eşler arası sorun olmasına bakıldığında, yaşam doyum düzeylerini azalttığı ve duygusal tükenmeyi arttırdığı görülmüştür. Çocukları drama eğitimi alan ebeveynlerin, tükenmişlik ölçeğinin alt boyutu olan kişisel başarıyı yükselttiği saptanmıştır. Çalışmada ortaya çıkan sonuçlara göre engelli çocuğa sahip olan ailelere psiko sosyal destek ve ailenin güçlendirilmesi yönünde uygulanacak çalışmalara ihtiyaç olduğu ve politikaların bu yönde geliştirilmeleri gerekliliği saptanmıştır.

This study aimed to explore burnout and life satisfaction level of families with disabled children. The study participants were the families who have been receiving financial assistance and support services from Izmir Municipality. In order to collect data about the participant social-demographic status, personal information form, Maslach Burnout Assessment, Diener's life satisfaction scale used, and face-to-face interviews conducted. The collected data analysed and data separated based on percentage and median level. Analysis of variance, independent t-test, and analysis of correlation and regression methods were used in this study. The participants selected among different age groups included 140 females and 20 males. The study included totally 160 participants. The study participants were the family of mentally retarded, handicapped, deaf and speech impaired children. According to the result of analysis, the life satisfaction levels of parents whose have children receive psychological solidarity, were determined to be high. The research findings indicated that families with disabled children's life's plan significantly changed and the social communication of the families caused emotional exhaustion. The data showed that satisfaction with life of the parents having personal time is highly, instead of emotional exhaustion of the parents who not having personal time is highly. The study showed that life satisfaction rate of the parents that cannot attending artistic activities and cultural event is lower. When considering the among the parents who have disable child, were having problems because of child. These problems that life satisfaction rate is lower, and the emotional exhaustion is higher. It has been determined, parents whose have child receive drama education increased personal success, which is the sub-dimension of burnout scale. The research found that families with disabled children need significant support to increase their quality of life, physical, mental and social well-being.