Ayaktan tüberküloz tedavisi alan hastaların psikososyal uyumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma ayaktan tüberküloz tedavisi alan hastaların psikososyal uyumunu ve etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Şubat -Mayıs 2019 tarihleri arasında İstanbul'da bir göğüs hastalıkları hastanesinin tüberküloz polikliniklerinde ayaktan tedavi gören 106 hasta oluşturmuştur. Veriler, Tanımlayıcı Bulgular Formu ve Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği (PAIS-SR) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde standart sapma, ortalama, frekans, medyan, ortanca ve minimum-maksimum, Kolmogorov-Smirnov testi, Shapiro- Wilk testi, Fisher-Freeman-Halton testi, Pearson Ki-kare testi, t testi, Mann-Whitney Utesti, One-way ANOVA testi, Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Çalışmada p<0.05 değeri anlamlı olarak kabul edilmiştir.Hastaların hastalığa psikososyal uyum puanı ortalaması 32.87±18.604'dür. Psikososyal uyumun en çok etkilendiği alanların sağlık bakımına oryantasyon, mesleki çevre, aile çevresi, ve psikolojik baskı alanı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Hastaların %67'sinin iyi uyum, %17.9'unun orta uyum, %15.1'inin kötü uyum sağladığı belirlenmiştir. Hastanın yaşı, eğitim düzeyi, mesleği, çocuk sahibi olma durumu, sosyoekonomik durumu, tüberküloz hastalık süresi, ilaçları düzenli kullanma durumu, kontrolleri düzenli yaptırma durumu, ilaç temininde sorun yaşama durumu psikososyal uyumu etkilemektedir (p<0.05).Sonuç olarak ayaktan tüberküloz tedavisi alan hastaların psikososyal uyumunda sosyodemografik özellikler ile hastalığa ve tedaviye ilişkin özelliklerin etkili olduğu görülmektedir. Ayaktan tüberküloz tedavisi alan hastaların psikososyal uyumlarının artırılması için psikososyal gereksinimlerinin belirlenerek, tüberküloza psikososyal uyum açısından konsültasyon liyezon psikiyatrisi hemşiresi tarafından değerlendirilmesi, psikososyal uyum sürecinde gözlemlenen sorunlar için bakımın bütüncül olarak planlaması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Tüberküloz, psikososyal uyum, konsültasyon liyezon psikiyatri hemşireliği.

The aim of this study is to determine the psychosocial adjustment and the factors affecting outpatients with tuberculosis treatment. The sample of the study consisted of 106 patients who were treated in tuberculosis outpatient clinics of a chest diseases hospital in Istanbul between February and May 2019. Data were collected with Descriptive Findings Form and Psychosocial Adjustment to Illness Scale-Self Report (PAIS-SR). In the analysis of data, standard deviation, mean, frequency, median, median and minimum-maximum, Kolmogorov-Smirnov test, Shapiro-Wilk test, Fisher-Freeman-Halton test, Pearson Chi-square test, t-test, Mann-Whitney U test, One-way ANOVA test and Kruskal-Wallis test were used. Significance was evaluated at least p <0.05.The mean psychosocial adjustment score of the patients was 32.87±18.604. Orientation to health care, family and occupational environment and psychological pressure were the most affected areas of sychosocial adjustment (p <0.05). It was determined that 67% of the patients had good adjustment, 17.9% had moderate adjustment and 15.1% had poor adjustment. Patient's age, educational level, occupation, having a child, socioeconomic status, duration of tuberculosis disease, regular use of drugs, having regular controls, having problems in supplying drugs affect psychosocial compliance (p <0.05). As a result, sociodemographic characteristics and disease and treatment related factors were effective in psychosocial adjustment of outpatients receiving tuberculosis treatment. To increase the psychosocial adjustment process of patients receiving outpatient tuberculosis treatment, determining and evaluating the psychosocial needs by the consultation liaison psychiatry nurse in terms of psychosocial adaptation to tuberculosis and holistic planning of care in the problems observed during the psychosocial adjustment process are recommended.Key Words: Tuberculosis, psychosocial adjustment, consultation liaison psychiatric nursing.