Geç evre gonartrozlu kadın hastalarda diz eklem pozisyon hissinin taban altı basınç duyusu, postüral kontrol ve fonksiyonel seviye ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışma, geç evre gonartrozlu kadın hastalarda diz eklem pozisyon hissinin taban altı basınç duyusu, postüral kontrol ve fonksiyonel seviye ile ilişkisini incelemek amacıyla planlandı. Çalışmaya, İstanbul Acıbadem Bağdat Caddesi Tıp Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine diz ağrısıyla başvuran ve `Amerikan Romatoloji Derneği (ACR)` ölçütlerine göre gonartroz tanısı konulan unilateal ve bilateral semptomatik gonartrozlu kadın hastalar alındı. Hastalar, Kellgren-Lawrence ölçütleri esas alınarak Geç Evre III ve IV olarak ayrıldı. Çalışmaya 24 gonartrozlu kadın hasta ve sağlıklı 20 birey dâhil edildi. Hastaların yaş, boy, kilo, özgeçmiş, eğitim düzeyi, meslek bilgileri ile yakınma süreleri kaydedildi. Ağrı şiddeti numerik ağrı ölçeği ile sorgulandı. Diz eklem pozisyon hissi değerlendirmesi için `knee goniometer®` isimli akıllı telefon uygulaması kullanıldı. Taban altı basınç duyusu değerlendirmesi için hafif dokunma, vibrasyon ve iki nokta ayrımı testi kullanıldı. Postüral kontrol, Berg denge ölçeği ile değerlendirildi. İşlevsel seviye, `kalk ve yürü testi` ile `diz incinme ve osteoartrit sonuç skoru` kullanılarak değerlendirildi. Çalışmada hastaların en çok çömelme sırasında ağrı hissettikleri saptandı. Ağrı şiddetlerine ait sonuçlar incelendiğinde, Evre III ve Evre IV gonartrozlu hastalara ait hissettikleri ağrı şiddetleri arasında fark olmadığı görüldü (p>0.05). Geç Evre gonartrozlu hastalarda sağlıklı bireylere göre diz eklem pozisyon hissinin daha olumsuz etkilendiği tespit edildi. Evre III ve Evre IV gonartrozlu hastaların diz eklem pozisyon hissi sonuçlarının sağlıklılarla karşılaştırılmasında 15˚, 45˚ ve 60˚ hedef açılardaki mutlak ve gerçek değerlerdeki (p=0,001; p=0,001; p=0,025, sırasıyla) sapma daha fazla bulundu. Ayak 1.metatars başı, 5.metatars başı ve topuk orta noktasından alınan hafif dokunma duyu sonuçlarında Evre III ve IV gonartrozlu hastalarla sağlıklı bireyler arasında fark olmadığı görüldü (p>0.05). Sağlıklı bireyler, Evre III ve IV gonartrozlu hastaların 1.metatars başı ve medial malleolden alınan vibrasyon duyusuna ait sonuçlar incelendiğinde, Evre IV gonartrozlu hastaların medial malleolden (p=0,038) alınan daha fazla olmak üzere üç grupta da vibrasyon duyusunda azalma vardı. İki nakta ayrım duyu sonuçları incelendiğinde, hem Evre III gonartrozlu hastaların ayak trans-metatarsı (p=0,001), ayak ortası (p=0,357) ve topuk orta noktasından (p=0,002) alınan hem de Evre IV gonartrozlu hastaların ayak trans-metatarsı (p=0,001), ayak ortası (p=0,001) ve topuk orta noktasından (p=0,001) alınan iki nokta ayrım duyusunda sağlıklı bireylere göre azalma vardı. Berg denge ölçeği ile değerlendirilen postüral kontrol sonuçlarında ise, yalnızca Evre IV gonartrozlu hastaların postüral kontrolünün kötü olduğu görüldü (p=0,001). İşlevsel seviyenin değerlendirildiği, kalk ve yürü testinde Evre III (p=0,029) ve Evre IV (p=0,001) gonartrozlu hastalarda sürenin uzadığı, özdeğerlendirmeyi içeren diz incinme ve osteoartrit sonuç skoru verileri incelendiğinde, Evre III (p=0,029) ve Evre IV (p=0,001) gonartrozlu hastalarda skorun kötüleştiği görüldü. Bu çalışma, gonartrozun ilerlemesi ile hastalarda diz eklem pozisyon hissinin, taban altı basınç duyusunun, postüral kontrolün ve işlevsel seviyenin olumsuz etkilendiğini göstermiştir. Geç evre gonartrozlu hastalarda, patolojik diz eklem pozisyon hissi ile azalmış/bozulmuş vibrasyon duyusu, iki noktayı ayrım duyusu ve işlevsel seviyenin ilişkili olduğu gösterilmiştir. Bu duyulara yönelik egzersizlerin gonartroz sürecine etkisinin incelendiği çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: Gonartroz, Geç Evre, Diz Eklem Pozisyon Hissi, Taban Altı Basınç Duyusu, Postüral Kontrol.

This study was planned to investigate the relationship between knee joint position sense, plantar foot sensation, postural control, and functional level in women patients with late stage gonarthrosis. Female patients with unilateral or bilateral symptomatic gonarthrosis, who were diagnosed with gonarthrosis according to American College of Rheumatology (ACR) criteria and who applied to Istanbul Acıbadem Bağdat Caddesi Medical Center Orthopedics and Traumatology outpatient clinic due to knee pain, were included in the present study. The patients were divided into Late Stage III and IV based on Kellgren-Lawrence criteria. 24 female patient with gonarthrosis and 20 healthy individuals were included to the study. The age, height, weight, background, education level, profession knowledge of the patients, and the duration of their complaints were recorded. The severity of pain was assessed with numeric pain scale. In order to evaluate knee joint position sense, smartphone application called `knee goniometer®`, was used. In order to evaluate plantar foot sensation, light-touch pressure, vibration, and two-point discrimination tests were used. Postural control was evaluated with Berg balance scale. Functional level was evaluated by using `timed up and go test` and `knee injury and osteoarthritis outcome score`. It was determined that patients felt the pain the most during squatting. When the results that refer to severity of pain were examined, it was found out that there were no differences between the severities of pain which Stage III and Stage IV gonarthrosis patients felt (p>0.05). It was spotted that knee joint position sense was affected more negatively in patients with late stage gonarthrosis compared to healthy individuals. In the comparison of the results knee joint position sense in patients with Stage III and Stage IV gonarthrosis to healthy individuals, deviations were found more in absolute and relative errors at 15˚, 45˚, and 60˚ target angles (p=0,001; p=0,001; p=0,025, respectively). In the results of light-touch pressure sensation which was taken from in the midpoint of the heel and 1st metatarsus head of foot, 5th metatarsus head, it was understood that there was no difference between patients with Stage III and IV gonarthrosis and healthy individuals (p>0.05). When vibration sensation results, which were acquired from 1st metatarsus head and medial malleolus of healthy individuals and patients with Stage III and IV gonarthrosis, were analyzed, there was a decrease in vibration sensation in all three groups, but vibration sensation was taken more from medial malleolus (p=0.038) of Stage IV gonarthrosis patients. When the results of two-point discrimination sensation were examined, there was a decrease in sensation of two-point discrimination which was taken from both foot trans-metatarsus (p=0,001), mid-point of the foot (p=0,357), midpoint of the heel (p=0,002) of Stage III gonarthrosis patients, and foot trans-metatarsus (p=0,001), midpoint of the foot (p=0,001), mid-point of the heel (p=0,001) of Stage IV gonarthrosis patients compared to healthy individuals. In the postural control results which were evaluated with Berg balance scale, it was seen that only patients with Stage IV gonarthrosis had poor postural control (p=0,001). It was determined that in timed up and go test in which functionality level was evaluated, the duration increased in patients with Stage III (p=0,029) and Stage IV (p=0,001) gonarthrosis, when the data scores of knee injury and osteoarthritis outcome which includes self-evaluation were evaluated, the scores in patient with Stage III (p=0,029) and Stage IV (p=0,001) gonarthrosis deteriorated. This study showed that with the progression of the disease, deviation in knee joint position sensation increased, and plantar foot sensation, postural control and functionality level was affected negatively. Pathological knee joint position sensation was associated with decreased / impaired vibration sensation, two-point discrimination sense, and functional level in patients with late stage gonarthrosis. There is a need for studies examining the effect of these sensory exercises on gonarthrosis process.Keywords: Gonarthrosis, Late Stage, Knee Joint Position Sensation, Plantar Foot Sensation, Postural Control