Batı Anadolu endemiği Origanum sipyleum L. (kekik) bitkisinin in vitro mikroçoğaltımı ve mikrobitkilerde uçucu yağ içeriğinin araştırılması

Abstract

Origanum sipyleum L. (Lamiaceae), Batı Anadoluda yayılış gösteren Türkiye için endemik bir türdür. Uçucu yağları ilaç ve kozmetik endüstrisinde kulanılmaktadır. Bu çalışmada, fidelerden elde edilen eksplantlar kullanılarak bir mikroçoğaltım protokolü geliştirilmiştir. Sürekli gelişim için 20 günlük fidelerin sürgün uçları, 550 mg/l CaCl2 içeren modifiye edilmiş Murashige-Skoog (MMS) besi ortaminda kültüre edilmiş ve sürgün çoğaltımı gerçekleştirilmiştir. 1 mg/L benzylaminopurine (BAP) içeren ortamda çoklu sürgünler (3.7 ± 0.3 Sürgün/eksplant) üretilmiştir. Alt kültürlerde sürgün çoğaltım oranı 7.8 ± 0.4' e yükselmiştir. Sürgünlerin % 96'sı üç haftanın sonunda 0.5 mg/l indolebutyric asit (IBA) içeren ortamda köklendirilmiştir. Bitkicikler dış ortam koşullarına alıştırılmıştır. Bunların % 76' sı sera koşullarında hayatta kalmıştır.Doğal ve mikro çoğaltılmış O.sipyleum bitkilerinden su buharı distilasyonu ile elde edilen uçucu yağların analizi GC/MS vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir. On sekiz bileşen karakterize edilmiştir. Doğal bitkilerin ana bileşeninin ?-kadinol (%23.41), mikro çoğaltılmış bitkilerin ana bileşeninin timol (48.55 %) ve ?-cadinol (11.46) ve doğal bitkilerin çiçeklerinin ana bileşeninin germacrene-D olduğu belirlenmiştir.

Origanum sipyleum L. (Lamiaceae) is an endemic species of the Western Anatolia, Turkey. Essential oils of oreganos are utilized in pharmaceutical and cosmetic industries. In this study, a micropropagation protocol was developed using seedlings-derived explants. Shoot apices of 20d-old seedling were cultured and shoots multiplied on Murashige-Skoog modified (MMS) containing 550 mg/l of CaCl2 for sustained growth. Multiple shoots (3.7 ± 0.3 shoot/explant) were produced on medium containing 1 mg/L benzylaminopurine (BAP). On subculturing rated of shoot multiplication increased to 7.8 ± 0.4. 96% of the shoots rooted in a culture medium with 0.5 mg/L indolebutyric acid (IBA) after 3 weeks. The plantlets were acclimatized into outdoor conditions. 76% of these survived in the greenhouse.Water distilled essential oils of wild and micropropagated O. sipyleum, was analyzed by GC/MS. Eighteen components were characterized. Major constituent was ?-cadinol (23.41 %) and, thymol (48.55 %) and ?-cadinol (11.46) in wild and micropropagated plants of the species, respectively; whereas it was germacrene-D in the flowers of wild plants