Çanakkale boğazı ile Batı Marmara`da kum midyesi (Chamelea gallina, L., 1758) ve kum şırlanının (Donax trunculus, L., 1758) stok tahmini

Abstract

Bu çalışmada, Çanakkale Boğazı ile Batı Marmara'da yoğun olarak bulunan çift kabuklu yumuşakça türlerinden beyaz kum midyesi (Chamelea gallina, L., 1758) ve kum şırlanının (Donax trunculus, L., 1758) populasyon yapısı, büyüme, ölüm ve yaşam oranları, üreme zamanının tespiti ile stok büyüklüğü ve stokun durumu tahmin edilmeye çalışılmıştır. Mayıs 2006 ile Nisan 2008 tarihleri arasında aylık olarak yapılan çalışmada, örneklemeler mekanik dreç ve el dreci yardımıyla yapılmıştır. Türlerin biyometrik özellikleri incelendiğinde, C. gallina bireylerinin boyları 7?39 mm, ağırlıkları ise 0,3?21,05 g, D. trunculus ise 11,5?42 mm ve 0,26?17,22 g arasında değiştiği tespit edilmiştir. Her iki tür negatif allometrik büyüme göstermiştir. C. gallina ve D. trunculus'un aylara göre yaş sınıfları sırasıyla, 1?5 ve 1?4 yıl olarak tahmin edilmiştir. C. gallina'nın büyüme parametreleri ile büyüme performansı K= 0,39 yıl-1, L? = 33,05 mm, C= 0,06, Ø'= 2,63; D. trunculus ise K= 0,74 yıl-1, L? = 38,69 mm, C= 0,15, Ø'= 3,04 olarak hesaplanmıştır. C. gallina'nın yavaş büyüme periyodu (WP) ocak ayının sonu, D. trunculus'un ise şubat ayının sonu olarak tespit edilmiştir. Maksimum hayat süreleri C. gallina ve D. trunculus için sırasıyla, 7,69 ve 4,05 yıl, toplam ölüm oranları 0,57 ? 0,73 yıl-1 ve 1,06 ? 1,07 yıl-1, yaşam payları ise 0,48 ve 0,35 yıl-1 olarak bulunmuştur. Her iki türün üremeye, mart?nisan aylarında başladığı ve ağustos ayında sona erdiği belirlenmiştir. C. gallina'nın stoka yeni birey katılımı unimodal ve bahar döneminde (mart ? haziran), D. trunculus ise bimodal ve ilkbahar (nisan ? mayıs) ile yaz (temmuz ? ağustos) dönemlerinde görülmüştür. C. gallina'nın ortalama birim çabadaki av (CPUE), biyokütle ve potansiyel ürün değerleri sırasıyla; 6,3 kg/saat, 51529 kg/km2 ve 20526 kg/km2; D.trunculus'un ise 9,09 kg/saat, 140309 kg/km2 ve 111336 kg/km2 olarak hesaplanmıştır. C. gallina populasyonu 5?10 m derinlik konturunda ve ilkbahar döneminde yoğun olarak bulunduğu, D. trunculus'un ise 0?5 m derinliklerde ve sonbaharda yoğunlaştığı dikkati çekmiştir.Anahtar Kelimeler: C. gallina, D. trunculus, büyüme, stok, Çanakkale Boğazı ve Batı Marmara.

In this study, the Dardanelles and the west Marmara sea intense as the bivalve species of striped venus (Chamelea gallina, L., 1758) and wedge clam (Donax trunculus, L., 1758) the population structure, growth, mortality and survival rate, reproduction period determination with stock size and stock status is estimated studied. Between May 2006 and April 2008 on a monthly basis in the study, sampling was carried out using mechanic and hand dredge. Biometric characteristics of the species examined, C. gallina individuals 7?39 mm in length, weigh the 0,3?21,05 g, D. trunculus 11,5?42 mm length and ranged between 0,26?17,22 g weigh. Both species showed negative allometric growth. Age classes of C. gallina ve D. trunculus was estimated to be 1?5 and 1?4 years by months. C. gallina growth parameters and growth performance index of K= 0,39 year-1, L? = 33,05 mm, C= 0,06, Ø'= 2,63; D.trunculus K= 0,74 year-1, L? = 38,69 mm, C= 0,15, Ø'= 3,04 was calculated. The slow growth (WP) phase, determined of C. gallina the end of January, D. trunculus the end of February. The maximum life span of C. gallina and D. trunculus was 7,69 and 4,05 years, total mortality rate (Z) 0,57 ? 0,73 year-1 and 1,06 ? 1,07 year-1 between, survival rate (St) 0,48 and 0,35 year-1, respectively. Spawning of both species began between March and April and ended in August. The recruitment pattern of C. gallina and D. trunculus were observed unimodal and spring period (March?June), in the bimodal and spring (April?May) with summer (July?August) periods, respectively. The average catch per unit effort (kg/hour), biomass index (kg/km2) and potential product (kg/km2) values of C. gallina and D. trunculus were calculated 6,3 kg/hour, 51529 kg/km2 and 20526; 9,09 kg/hour, 140308,5 kg/km2 and 111336, respectively. C. gallina populations 5?10 m depth contour and density during the spring; D. trunculus populations 0?5 m depth contour and density during the autumn were noted.Keywords: C. gallina, D. trunculus, growth, stock, Dardanelles and the west Marmara.