İzmir ili örneğinde peyzaj değişim senaryolarına yönelik modelleme yaklaşımı: CLUE-s

Abstract

Araştırmada, önemli peyzaj göstergelerinden biri olan alan kullanım/arazi örtüsü değişimleri için geleceğe yönelik alternatif değişim senaryolarını ortaya koymada kullanılabilecek modeller irdelenmiş ve araştırma alanı olarak belirlenen Urla, Çeşme ve Karaburun ilçeleri alan kullanım/arazi örtüsü değişimleri çok ölçekli, dinamik ve mekansal bir modelleme yaklaşımı olan CLUE-s (Conversion of Land Use Change and its Effects at Small Regional Extent) yaklaşımı kullanılarak modellenmiştir.Araştırma alanında, alan kullanım/arazi örtüsü değişimleri 1987-2000 ve 2000-2010 yılları arasında belirlenmiştir. Değişim analizinde elde edilen sonuçlara göre, alandaki en önemli değişim, kentsel yapılar sınıfında yaşanan artıştır. Bu artışa paralel olarak tarım alanlarında önemli bir azalma yaşanmıştır.Araştırma alanında, 2010 ? 2025 yılları arasında alan kullanım/arazi örtüsü değişimleri CLUE-s modelleme yaklaşımı kullanılarak modellenmiştir. Modelin kalibrasyonu 1987-2010 tarihleri arasında yapılmıştır. Alan kullanım/arazi örtüsü ile yönlendirici faktörler arasındaki ilişkiler lojistik regresyon analizinin kullanımıyla sayısal olarak belirlenmiştir. Karar kuralları, dönüşüm elastikiyetleri ve dönüşüm matrisleri olmak üzere iki şekilde belirlenmiştir. Modelin doğruluğu çoklu çözünürlük süreci tarafından değerlendirilmiştir.Modelleme sürecinin sonuçlarına göre, 2010-2025 yılları arasındaki alan kullanım/arazi örtüsü değişimleri büyük oranda Urla ilçe merkezi ile Urla'nın kuzeydoğu ve kuzeybatı sahilleri çevresinde gerçekleşecektir. Karaburun ilçesine giden yolların iyileştirilmesi durumunda ise, turizm sektörü tarafından şekillenen kentsel yapılar sınıfına yönelik talebin neredeyse tamamı bu ilçede yoğunlaşacağı belirlenmiştir.

In the research, models that can be used to provide alternative landscape change scenarios for predicting future land use /land cover changes which one of the most important landscape indicators were examined and land use/land cover changes of Urla, Çeşme and Karaburun Districts determined as study area were modelled by using CLUE-s (Conversion of Land Use Change and its Effects at Small Regional Extent) approach that is multi-cscale, dynamic and spatially explicit modelling approach.In the research area, changes of land use/land cover were detected for the period between 1975 and 1990, 1990 and 2005. According to the results obtained from change detection analyses, the most important change in the area is the increase in class of artificial fabrics. In parallel with this increase a significant decrease in agricultural areas has experiencedLand use/land cover change in research area was modelled by using CLUE-s modelling approach between 2010-2025. The model was calibrated for period between 1987-2010. Relations between land use/land cover and driving factors were determined quantitatively by using Logistic Regression Analysis. Decision rules were specified in two ways as conversion elasticities and conversion matrix. Validation of the model was evaluated by using multi resolution procedure.According to the results of modelling process, land use/land cover changes between 2010-2025 will occur largely around the centre of Urla district and northwest and northeast coasts of the district. It was determined that if roads providing access to Karaburun District are improved, nearly all of the demand for the class of tourism sector-driven artificial fabrics will intensify in this district.