Dünyada varlık fonu uygulamalarının incelenmesi ve Türkiye Varlık Fonu`nun kuruluş amacının bu uygulamalar çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

Ulusal varlık fonlarının temeli dünya ekonomisinde ve finansal sistemde 1950'lerden itibaren atılmaya başlamıştır. 1970'li yıllardan sonra petrol ihraç eden ülkelerin gerçekleşen petrol krizi sebebiyle bu gelirlerini farklı alanlarda değerlendirerek risk düzeyini azaltmak istemelerine bağlı olarak artış göstermiştir. 2007 yılı sonrasında ise ABD kaynaklı küresel kriz sürecinde bu fonların kriz döneminde finansal sistemde var olmalarının etkileri ve öneminin daha iyi anlaşılması, ulusal varlık fonu sayısının hızla artmasına neden olmuştur. Başlangıçta genel olarak petrol ve doğal gaz gibi kıt olan ve yenilenemeyen maden gelirlerinin gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla kurulan varlık fonları zamanla ulusal kalkınmanın desteklenmesi ve ekonomik büyümenin sağlanması gibi çeşitli amaçlara yönelik olarak kurulmaya başlamış ve günümüzde 8 milyar dolara yakın bir varlık büyüklüğüne ulaşmıştır. 2016 yılında kurulan Türkiye Varlık Fonu ile Türkiye ekonomisi de varlık fonuna sahip olan ülkeler arasında yerini almıştır. Çalışmada Türkiye Varlık Fonu'nun kuruluş amacının dünyada diğer varlık fonu uygulamaları çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışma ile ilgili genel bilgilere değinilmiştir. İkinci bölümde ulusal varlık fonlarının tanımı, özellikleri, amaçları ve gelişim süreci gibi genel bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde bazı varlık fonu uygulamalarına değinilmiştir. Dördüncü bölümde, ayrıntılı bir şekilde Türkiye Varlık Fonu'na ilişkin bilgilere ve kuruluş amaçlarına yer verilmiştir. Çalışmanın beşinci bölümünde TVF'nin ulusal varlık fonları arasındaki konumu ile kamu maliyesi ve ekonomiye olası etkilerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise ulaşılan sonuçlarla birlikte politika önerileri sunulmuştur.

The foundation of sovereign wealth funds started to emerge from 1950s in the world economy and financial system. After 1970s, petroleum exporting countries increased due to the oil crisis that they wanted to reduce their risk level by evaluating their income in different areas. In the aftermath of the US crisis in 2007, a better understanding of the effects and the implications of the existence of these funds in the financial system during the crisis caused the rapid increase in the number of national asset funds. In the beginning, asset funds, which were established in order to transfer scarce and non-renewable mineral incomes such as oil and natural gas to future generations, have started to be established for various purposes such as supporting national development and providing economic growth over time. In the present day, they have reached about asset size of 8 billion dolars. Turkey has also taken its place among countries which have the Wealth fund by means of Turkey Wealth Fund which was founded in 2016. In this study, aimed investigation of purpose of foundation of Turkiye Wealth Fund among the other sovereign wealth fund applications framework in the world. The study consists of six parts. In the first part, general information about the study is mentioned. In the second part, general information such as definition, characteristics, purposes, development process of sovereign wealth funds are given. In the third part, some wealth fund applications in the world are mentioned. In the fourth part, detailed information and evaluatlons about Turkey Wealth Fund and purpose of foundation are explained. In the fifth part of the study, the status of Turkey Wealth Fund in the sovereign wealth funds and its possible effects on public finance and economy are mentioned. In the final part of study, policy recommendations with the conclusions reached are presented.