Türkiye`de işsizliğin belirleyicilerinin vektör hata düzeltme modeli ile analizi

Abstract

2000'li yılların başından itibaren Türkiye'de işsizliğin seyri incelendiğinde; işsizlik oranının dalgalandığı ve bu dalgalanmaya bağlı olarak artış gösterdiği, bazı dönemlerde azaldığı ancak genel seyrinin yukarı yönlü olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Türkiye'de, işsizlikle mücadele kapsamında uygulanan kapsamlı teşvik ve desteklere rağmen işsizlik oranında istenilen seviye bir türlü ulaşılamadığı değerlendirilmektedir. Çalışma kapsamında, 2000:Q1–2019:Q1 dönemi için Türkiye'de işsizliğin belirleyicilerinin neler olduğu araştırılacak ve böylelikle uygulanan kapsamlı teşvik ve desteklere rağmen işsizlik oranında beklenen performansın neden sağlanamadığı değerlendirilecektir. Bu çerçevede, çalışmada Jacobson vd. (1997) tarafından kullanılan işgücü piyasası modeli esas alınarak ilgili dönemde Türkiye'de işsizlik oranıyla istihdam, işgücü verimliliği ve reel ücretler arasındaki ilişki incelenmiştir. ADF testi sonucunda serilerin I(1) olduğu ve Johansen eşbütünleşme testi sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir iktisadi ilişki olduğu belirlenmiştir. Oluşturulan vektör hata düzeltme modeli (VECM) ile uyarlanma katsayısı tahmini yapılmıştır. Çalışma sonucunda; verimlilikte ve reel ücrette ortaya çıkan artışların kısa dönemde işsizliği azalttığı ancak uzun dönemde artırdığı belirlenmiştir. Bunun yanında işgücü arzında ortaya çıkan şoklar ise kısa dönemde işsizliği artırmakta ancak uzun dönemde bu etki yok olmaktadır. İşgücü talebinde ortaya çıkan bir şokun ise işsizlik üzerinde dikkate değer bir etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

An analysis of unemployment trend in Turkey since early 2000s reveals that; unemployment rate fluctuates and accordingly increases, decreases in certain periods, while maintaining an upstream. Despite the comprehensive incentive and support schemes adopted during the struggle against unemployment in Turkey; it is evaluated that desired rates remain unattained. The present study researches what the structural determinants of unemployment in Turkey throughout 2000:Q1-2019:Q1 are, therefore assesses why the estimated performance has not been achieved in unemployment rates. In this regard; the study analyzes the relation between unemployment rate and employment, labor productivity and real wage in Turkey through the abovementioned period, based on the labor market model endorsed by Jacobson et.al. (1997). As a result of the ADF test, it is seen that the series are I(1) and the Johansen cointegration test suggests a long-term economic relation between the variables. The vector error correction model (VECM) developed in the study, estimates the adaptation coefficient. As a result; the study concludes that while an increase in productivity and real wage decreases unemployment in short term, it leads to a long term increase in unemployment. In addition; shocks formed as a result of labor supply increase unemployment in short term, while losing effect in long term. A shock occurring in labor demand on the other hand does not have a significant effect on unemployment.