Liderlik tarzlarının öğretmenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: Ankara ili Altındağ ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin sergiledikleri liderlik davranışlarının öğretmenlerin motivasyonları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmanın kavramsal bölümünde alan yazından yararlanılmıştır. Kavramsal olarak liderlik kavramı çerçevesinde, liderlik kuramları incelenmiş ve çalışmanın nicel bölümünde incelenecek olan otoriter, demokratik, serbest bırakıcı ve paternalist yönetim tarzları ele alınmıştır. Motivasyon kavramı çerçevesinde ise motivasyon süreci, önemi, teorileri, araçları incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde `Liderlik Tarzlarının Öğretmenlerin Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Ankara İli Altındağ İlçesi Örneği` konusu çerçevesinde araştırmanın modeli, amacı, önemi, evreni, veri toplama araçları, analiz yöntemleri, varsayımları ve sınırlılıkları belirtildikten sonra bu konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmalar aktarılmış ve bunlardan yararlanılarak çalışmanın hipotezleri oluşturulmuştur. 420 öğretmenden toplanan verilerin analiz edilmesi sonucunda; katılımcıların liderlik algılarının yaş, cinsiyet, medeni durum, hizmet süresi ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken; mevcut okuldaki hizmet süresi değişkenine göre anlamlı bir farklılık oluşturduğu, iş motivasyonu düzeylerinin ise bireysel özelliklerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Liderlik tarzları ile iş motivasyonu arasındaki ilişkinin incelendiği korelasyon analizi sonucunda; katılımcıların paternalist ve demokratik liderlik algıları ile iş motivasyonları arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki tespit edilirken, serbest bırakıcı ve otoriter liderlik algıları ile iş motivasyonları arasında negatif yönlü orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda; serbest bırakıcı ve otoriter liderlik algılarının motivasyon üzerinde anlamlı etkileri olmamasına karşılık paternalist ve demokratik liderlik algılarının iş motivasyonu üzerinde anlamlı etkileri olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise elde edilen bulgular yorumlanarak bu bulgular ışığında öğretmenlerin iş motivasyonunu arttırmaya yönelik öneriler sunulmuştur.

The aim of this study is to research the impact of school administrators' leadership behaviors on motivations of teachers. In the conceptual part of the study, literature was used. Conceptually, within the framework of the concept of leadership, leadership theories are examined and authoritarian, democratic, laissez-faire and paternalist management styles are discussed in the quantitative part of the study. Within the framework of the concept of motivation, the process of motivation, its importance, theories, tools were examined. In the fourth part of the study, the model, purpose, importance, universe, data collection tools, analysis methods, assumptions and limitations of the research are mentioned and the previous studies on this subject are explained and the hypotheses of the study are formed. As a result of analyzing the data collected from 420 teachers; while the participants' perceptions of leadership did not show a significant difference according to the variables of age, gender, marital status, duration of service and educational status; It has been concluded that there is a significant difference according to the duration of service in the current school variable, while job motivation levels do not show a significant difference according to individual characteristics. As a result of the correlation analysis which examined the relationship between leadership styles and motivation; while a moderate positive relationship was found between the participants' perceptions of paternalistic and democratic leadership and their work motivations, a moderate negative relationship was found between their perceptions of laissez-faire and authoritarian leadership and their work motivations. As a result of multiple regression analysis; although perceptions of laissez-faire and authoritarian leadership did not have a significant effect on motivation, paternalistic and democratic leadership perceptions had a significant effect on job motivation. In the last part of the study, the findings were interpreted and in the light of these findings, suggestions were made to increase the teachers' job motivation.