Karar alma süreci kapsamında öğretmenlerin okul yönetimine katılımı: Samsun Atakum İlçesi örneği

Abstract

Tarihsel süreç içerisinde ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasal açıdan yaşanan gelişmeleryönetim anlayışında önemli dönüşümlere neden olmuş ve günümüzde demokratik değerlerin önplanda olduğu bir yönetim anlayışı ortaya çıkmıştır. Örgütteki insan öğesinin ön plana çıkmasıylaverimlilik artışı sağlayan bir araç olarak görülen katılımcılık; Yeni Kamu Yönetimi anlayışı ilebirlikte örgütsel demokrasinin temel unsuru ve iyi yönetişim ilkelerinden biri olmuştur. Ekonomik,verimli ve etkin olmak isteyen tüm yönetimler, katılımcılığı, karar alma başta olmak üzere tümyönetsel süreçlerde işlevsel kılmalıdır. Bir örgütün başarılı olması büyük ölçüde karar vermesürecinin iyi işlemesine bağlıdır. Yönetimin temeli olarak görülen karar alma sürecine astlarınkatılımının sağladığı örgütsel ve kişisel faydalar konusunda literatürde büyük oranda bir tutarlılıkbulunmaktadır. Günümüzde yöneticiler tarafından katılımın gerekip gerekmediği değil kimlerin,hangi kararlara, ne düzeyde ve nasıl katılacağı tartışılmaktadır. Astların karar alma sürecinekatılımının örgüt yöneticileri tarafından benimsenmesine paralel olarak katılım düzeyi de giderekartmaktadır. Katılımcı yönetim anlayışının yaşama geçirilmesi gereken kurumlardan biri de ülkeningeleceğini şekillendirme işlevi olan okullardır. Okul yöneticileri karar alma süreçlerine dahil etmesi gereken en önemli iç paydaş öğretmenledir. Bu çalışmada, öğretmenlerin karar alma sürecikapsamında okul yönetimine katılım düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın temelhipotezi, öğretmenlerin karar alma süreci kapsamında okul yönetimine katılım düzeylerininortalamanın üzerinde tespit edileceği şeklindedir. Bu amaçla Samsun ili Atakum ilçesinde faaliyetgösteren devlet okulu veya özel okul fark etmeksizin ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapanöğretmen ve okul müdürleri ile yapılan anket çalışması yoluyla elde edilen bilgilerdeğerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin analizi neticesinde öğretmenlerin karar alma sürecikapsamında okul yönetimine katılım düzeylerinin hem öğretmen hem de okul müdürleri görüşlerinegöre `Büyük ölçüde` düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Katılımcılara göre karar alma sürecikapsamında öğretmenlerin okul yönetimine katılım düzeyleri, görev, okul türü, okul kademesi veokuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre anlamlı farklılaşma göstermekte iken yaş, cinsiyet,kıdem, eğitim durumu, yöneticilik süresi, okulda çalışılan süre değişkenlerine göre anlamlıfarklılaşma ve ilişki göstermemektedir. Son olarak, okul müdürünün iletişim becerisi ile katılımdüzeyi arasında pozitif yönlü ve yüksek düzeyde ilişki tespit edilmiş olup okul müdürünün astları ile iletişimi arttıkça katılım düzeyinin de arttığı belirlenmiştir.

Economic, cultural, social and political development that took place during historical processhave caused considerable changes in the approaches to management, and now an unerstanding ofmanagement which prioritize democratic values has emerged. Collaboration, which is regarded as amedium that enhanced productivity with the priority attached to human in the organization, hasbecome one of the good governence principles and the main component of organizational corporatedemocracy with the new public administration. All administrative systems that aim to be economical,productive and effective have to make colloboration, primarily making decision, more functional inall administrative processes. The success of an organization depends on a good decision makingprocess to a great extent. There is not much consistency in the literature regarding the organizational and personal benefits of the participation of subordinates in decision making process, which is seen as the basis of administration. Today, the questions about who will participate, in which decisions,at what level and how are under discussion rather than the requirement of participation. In parallel with the adoption of the subordinates participation in decision making process by the managers of the organization, the rate of participation is gradually increasing. One of the institutions that need to implement the participatory management approach is the school which has the function of shaping the future of the country. Teachers are the most important internal stakeholders that school administrator should include in decision making processes. This study aimed to determine the rate of participation of teachers in school administration within the scope of decision making process. The basic hypothesis of the study is that the rate of participation of teachers in school administration will turn out to be above the average within the scope of decision making process. A survey, was conducted with teachers and school principals working in all primary,secondary and high school, regardless of whether they are public or private school, in Atakum, one of the towns of Samsun, within the scope of the research. As a result of the analysis of the data obtained, it was stated that the rate of participation of teachers in school administration in decision making process was at the 'pretty high' level according to the views of both teachers and school principals. The rate of participation of teachers in school administration in decision making process,according to the participants, shows significant differences regarding the variables of service, type of school, stages of school and the number of teachers in the school while showing no significant differences regarding the variables of age, gender, seniority, educational status, period of office and working period in the school. In conclusion, it was found out that there exists a high positive correlation between the communication skills of the school principal and the the rate of teachers participation and it was stated that the rate of participation increases in line with the communication of the school principal with the teachers.