Kooperatif yöneticilerinin ve denetçilerinin cezai sorumlulukları ve sorumluluğun tabi olduğu genel esaslar

Abstract

İnsanoğlunun tek başına giyinme, barınma, beslenme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamasının mümkün olmaması nedeniyle, karşılıklı yardım, dayanışma ve birlikte yararlanma temeline dayanan kooperatifçilik ortaya çıkmıştır. Kooperatiflerde, kooperatif ortaklarının ortak bir amaç için bir araya gelmeleri ve bu amacın gerçekleşmesi için ortaklığa katkıda bulunmaları söz konusudur. Kooperatif ortaklarının işbirliğine katılmaları için ise, kooperatif yöneticilerine ve denetçilerine güven duymaları zorunludur. Kooperatif ortaklarının kooperatif yöneticilerine ve denetçilerine güven duymaları için, kanun ve anasözleşme hükümlerine uygun olarak çalışan ve ortaklık menfaatlerini gözeten kooperatif yöneticilerine sahip olduklarını ve bu yöneticilerin kanun ve anasözleşme hükümlerine göre hareket edip etmediklerini denetleyen denetçilere sahip olduklarını bilmeleri, ayrıca kooperatif yöneticilerinin ve denetçilerinin kanun ve anasözleşme hükümlerine aykırı hareket etmeleri halinde sorumluluklarının bulunduğunu ve bu kişilerin suç işledikleri takdirde cezalandırılacaklarını bilmeleri gerekir. Kooperatif yöneticilerinin ve denetçilerinin, kanun ve anasözleşme hükümlerine aykırı hareket etmeleri halinde doğan sorumluluk türlerinden `cezai sorumluluk` çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Kooperatif yöneticilerinin cezai sorumlulukları konusunda, 1163 sayılı KK'nin 62/son maddesinde kooperatif yönetim kurulu üyeleri ve memurlarının kooperatifin para ve malları ile evrak ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlar nedeniyle kamu görevlisi gibi cezalandırılacakları düzenlenmiştir. Kooperatif yöneticilerinin cezai sorumluluk hallerine ilişkin 1163 sayılı KK'de, 5237 sayılı TCK'de ve 6102 sayılı TTK'de düzenlemeler öngörülmüştür. Kooperatif denetçilerinin cezai sorumluluk hallerine ilişkin ise, 1163 sayılı KK'de ve 5237 sayılı TCK'de düzenlemeler öngörülmüştür. Çalışmamızda kooperatif yöneticilerinin ve denetçilerinin kanun ve anasözleşme hükümlerinde öngörülen görev ve yükümlülüklerini ihlal etmeleri halinde, eylemlerine uyan suçların hangi kanunlarda, ne şekilde düzenlendiği, suçların özellikleri, öngörülen müeyyide, soruşturma ve kovuşturma usulleri, Yargıtay kararlarından örnekler de verilerek anlatılmıştır.

As human beings cannot meet their basic needs; such as dressing, sheltering and nutrition all alone by themselves, `cooperation` has emerged on the basis of mutual assistance, solidarity and common utilization. In cooperatives, cooperative partners come together to fulfill a common purpose, all contributing to the partnership. In such a collaboration, it is a requisite for a cooperative partner to trust the cooperative managers and auditors. In order to provide and maintain cooperative partners' trust in cooperative managers and auditors; the partners should certainly know that the managers work in accordance with the provisions of the law and articles of the association, and the auditors control them in this sense, therefore it is within the knowledge of all of them that; any breach of the provisions or articles constitutes a crime and will be punished. The subject of this study is the criminal liabilities for the cooperative managers and auditors acting against the provisions of the law and articles of the association. The criminal liabilities for the cooperative managers are regulated by Cooperatives Code (Law No. 1163), Turkish Criminal Code (Law No. 5237) and Turkish Commercial Code (Law No. 6102), whereas the criminal liabilities for the cooperative auditors are regulated by Cooperatives Code (Law No. 1163) and Turkish Criminal Code (Law No. 5237). In this study; the laws which comply with the actions of the cooperative managers and auditors in case of violating the duties and obligations of the provisions of the law and articles of the association, the characteristics of these crimes, penal sanctions, and investigation and prosecution procedures are explained with examples from the decisions of the Supreme Court.