Tahsil cirosu ve tâbi olduğu hukuki rejim

Abstract

Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunların içerdikleri hak, senetten ayrı olarak ileri sürülemediği gibi başkalarına da devredilemez (TTK m. 645/1). Emre yazılı kıymetli evrak üzerinde mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak tesis edilmesi veya senette bulunan hakkın tahsilinin sağlanması ancak ciro ve senet zilyetliğinin geçirilmesi yolu ile mümkündür (TTK m. 646/1, 647/1). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu yapılış amacını esas alarak üç çeşit ciroyu hüküm altına almıştır. Bunlar; temlik cirosu, tahsil cirosu ve rehin cirosudur.Ciro, `bedeli tahsil içindir`, `vekâleten` veya bedelin başkası adına kabul edileceğini belirten bir şerhi ya da sadece vekil etmeyi ifade eden bir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğan bütün hakları kullanabilir; fakat o poliçeyi ancak tahsil cirosu ile tekrar ciro edebilir (TTK m. 688/1). Bu kapsamda senedi tahsil cirosu ile iktisap eden hamil, senet bedelini borçlusundan tahsil ederek aralarındaki anlaşma doğrultusunda cirantasına teslim etmektedir. Senet dolayısıyla sorumluluk altına giren kişiler, ancak cirantaya karşı sahip olduğu def'ileri hamile karşı ilerisi sürebilir (TTK m. 688/2). Tahsil cirosunun içerdiği yetki, bu yetkiyi verenin ölümü ile sona ermeyeceği gibi, onun medenî hakları kullanma ehliyetini kaybetmesiyle de ortadan kalkmaz (TTK m. 688/3).

A valuable paper is such instrument that, without the instrument itself, the right attached to the paper can neither be exercised nor be transferred to another person (TCC a. 645/1). The establishment of ownership or restricted real right on a promissory note or collecting the value of the promissory note can only be done through endorsement and transfer of the possession of the instrument (TCC a. 646/1;647/1). Turkish Commercial Code no. 6102 regulates three different types of endorsement, taking the purposes of the endorsement into consideration.When an endorsement contains the statements `value in collection`, `for collection`, `by procuration` or any other phrase implying a simple mandate, the holder may exercise all rights arising out of the paper, but he can only endorse it in his capacity as agent (TCC 688/1). In this context, the holder, who acquires the instrument via an endorsement for collection, collects the value of the instrument from the debtor and delivers it to the endorser, in accordance with the agreement between the bearer and the endorser. In this case, the parties liable can only set up against the holder defences which could be set up against the endorser. (TCC 688/2). The authority inherent to the endorsement for collection can't expire because of the decease of the delegator or the loss of the capacity of the delegator to exercise his/her civil rights (TCC 688/3).