Zeytin (Olea europaea L.) genotiplerinin DNA markörleri yardımı ile karakterizasyonu

Abstract

Genetik kaynakların tanımlanmasında moleküler teknikler etkili bir biçimde kullanılmaktadır. Bu çalışmada ulusal zeytin arazi gen bankasındaki 96 genotip DNA'ya dayalı yöntemler olan RAPD, AFLP ve SSR markör teknikleri uygulanarak moleküler düzeyde tanımlanmıştır. RAPD markör analizinde 52 primerden 215 polimorfik bant, AFLP markör analizinde 26 primerden 919 polimorfik bant ve SSR markör analizinde ise 14 primerden 62 polimorfik bant elde edilmiştir. Her teknikten elde edilen veriler ile genetik uzaklık matrisi ve dendrogram oluşturulmuştur. Ayrıca üç tekniğin verilerinin birleştirilmesi sonucunda toplam 1196 adet polimorfik bant değerlendirilerek dendrogram ve genetik uzaklık matrisi elde edilmiştir.İncelenen 96 genotipte RAPD markör analizinde en düşük genetik uzaklık değeri 0.05, en yüksek genetik uzaklık değeri 0.84 olarak tesbit edilmiştir. AFLP markör analizinde popülasyonda genetik uzaklık bakımından en düşük değer 0.15, en yüksek değer 0.71'dir. SSR markör analizinde ise en düşük ve en yüksek genetik uzaklık değerleri ise 0.00 ile 0.87 olarak saptanmıştır.RAPD, AFLP ve SSR markör analizi verileri birlikte değerlendirilerek elde edilen genetik uzaklık matrisinde, en düşük değer 0.14 ile Kuşadası orijinli Yağ zeytini ve Kuşadası orijinli Yerli yağlık genotipleri arasında, en yüksek değer ise 0.70 ile Artvin orijinli Satı ve Nizip orijinli Yün çelebi genotipleri arasında belirlenmiştir. Nizip orijinli Yün çelebi genotipi hem RAPD ve AFLP markör analizlerinde ve hem de üç tekniğin birlikte değerlendirilmesinde diğer genotiplere en uzak genotip olarak saptanmıştır.

Molecular markers are effectively used in the characterization of genetical sources. In this study, 96 genotypes in the National Ex-situ Olive Germplasm Bank have been characterized by DNA-based marker techniques such as RAPD, AFLP and SSR. In the marker analyses, 215 polymorphic bands from 52 primers in RAPD, 919 polymorphic bands from 26 primers in AFLP and 62 polymorphic bands from 14 primers in SSR have been obtained. A dendrogram and a genetic distance matrix have been established with the data of each technique seperately. Besides, the dendrogram and the genetic distance matrix have also been constructed by evaluating totaly 1196 polymorphic bands as a result of combining the data of these techniques.In the studied ninety-six genotypes, it has been determined that the lowest genetic distance value was 0.05 and the highest genetic distance value was 0.84 in RAPD marker analysis. In AFLP marker analysis, the lowest value was 0.15 and the highest value was 0.71 within the population in the context of genetic distance. As for SSR, the lowest and highest genetic distance values have been determined as 0.00 and 0.87 respectively.Evaluating the data of RAPD, AFLP and SSR marker analyses together, it has been determined that the lowest genetic matrix value was 0.14 between the Kuşadası originated Yağ zeytini and Yerli yağlık genotypes, and the highest genetic matrix value was 0.70 between Artvin originated Satı and Nizip originated Yün çelebi genotypes. Nizip originated Yün çelebi has been found to be the furthest genotip to the other ones both in RAPD and AFLP marker analyses and in evaluating the three techniques together.