İsrâil Millî Kütüphânesi jer yah. ar. 213 künyeli risâle-i edvâr`ın incelenmesi

Abstract

Bu doktora tez çalışması; daha önce herhangi bir araştırmacı tarafından incelenmemiş olan, tarafımızca 1644 yılında kaleme alındığı ve Mehterbaşı Mustafa Ağa'nın mülkünde olduğu tespit edilen bir elyazması kaynağın tespitini, çeviri ve incelemesini ihtivâ etmektedir. Bu çalışmanın ana malzemesini; çeşitli konulardaki dokuz bölümden oluşan bir mecmuânın müzik risâlesi ve müzik edvârı biçimindeki iki bölümü oluşturduğundan çalışmanın adı; bu iki bölümün bütünleşmesini ifâde etmesi yönüyle `Risâle-i Edvâr` olarak belirlenmiştir. El yazması müzik kaynakları evreninden örneklem olarak seçilen, İsrâil Millî Kütüphânesi'nde bulunan bu özgün kaynak; müzikoloji alanına kazandırılmak, özellikle 17. asır olmak üzere müzik teori tarihi çalışmalarına katkıda bulunmak ve içinde bulunan çeşitli bilgileri inceleyerek bu alanda çalışanlara karşılaştırma yapma imkânı sağlamak amacıyla seçilmiştir. Bu doktora tez çalışmasında kaynak tarama, çeviri, karşılaştırma ve sistematik müzikoloji yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda; öncelikle, ilk defa ele alınan ve sadece anonim olduğu bilinen bir müzik kaynağının tarihi ve sahibine ilişkin bilgiler elde edilmiş, ayrıca müzik teorisine ve diğer bazı konularda başka kaynaklarda olmayan bazı özgün bilgiler ve özellikler tespit edilmiştir. Bu itibarla bu doktora tez çalışması; çeviri ve incelemesi yapılan eserin nâdir bir eser olmasının ötesinde özgün bilgiler içermesi, dönemindeki eserlere kaynaklık edebilecek nitelikte olması ve içeriğinin zenginliği itibarıyla müzikoloji alanındaki diğer çalışmalara çok yönlü biçimde rehberlik edebilecek nitelikte olması bakımından önem arz etmektedir.

This doctoral dissertation which has never been studied before, aims to translate and analyse an Ottoman manuscript which was composed by the chief musician of the Ottoman military School (yeniceri) Mustafa Aga in 1644. This study is named `Risâle-i Edvâr` due to its content which is divided nine parts as a musicial journal and this section of the journal is more related to all study. The thesis deals with the 400 years old manuscript which is situated at the national library of Israel, attempts to contribute musicological studies in Turkey. In this dissertation, systematic musicology, comparative method, sources analyses were used for entire the thesis. First time this study manages to find out information about the writer of this anonymous journal but also aim to serve the music theories with its new unique findings. In this regards, this translation of this journal will serve the musicological studies in particular as an unique guiding reference source.