Veri zarflama analizi ile perakende mağazacılık sektöründe satış noktalarına ilişkin verimlilik etkinlik ölçümü ve uygulama

Abstract

Üretici ve tüketici arasında mal ve hizmet naklini sağlayan aracılık hizmetleri olarak bilinen perakende satış, müşteri portföyünün genişlemesiyle son dönemde oldukça önem arz etmektedir. Artan rekabet koşulları, teknolojik imkânlardaki ivmelenme işletmelerin süreklilik ve kâr marjını artırma hedeflerini gerçekleştirmelerinde üretim sürecindeki girdi ve çıktılarını kontrol altında tutmalarını ve bunları optimize kullanmalarını zorunlu hâle getirmektedir. Ayrıca müşteri tatmini, imaj yaratma, mal ve hizmet kalitesi, eş anlı ilgi gibi müşteri yönelimli perakendeciliğin ön plana çıkmaya başlamasıyla işletmeler açısından denetimi sağlayabilecekleri ve süreci takip edebilecekleri niceliksel yöntemler önem kazanmıştır. Bu kapsamdan hareketle çalışmada perakende mağazacılık sektöründe yıllardır öncü konumda olan bir işletmenin etkin ve etkin olmayan karar verme birimleri Veri Zarflama Analizi kullanılarak tespit edilmiş ve bu etkin olmayan karar verme birimlerinin iyileştirilmesi, etkinliğin sağlanması amaçlanmıştır. Üç bölüm olarak ele alınan bu çalışmanın ilk aşamasında etkinlik ile verimlilik kavramlarının içeriğinden, türlerinden ve ölçüm yöntemlerinden genel bazda bahsedilmiştir. İkinci aşamada çalışmanın yöntemi olan Veri Zarflama Analizi'nin teorik ve matematiksel yapısı ile uygulama basamaklarına yer verilmiştir. Üçüncü aşamada ise firma yetkililerinden görüşme yoluyla elde edilen 18 şubeye ait 2018 yılı 12 aylık gerçek veriler EMS v.13 (Efficiency Measurement System) adlı paket programdan yararlanılarak çözümlenmiştir. Çalışmada 18 karar verme birimi, 4 girdi değişkeni ve 1 çıktı değişkeni ile yapılan çözümlemede aylara ilişkin hangi şubelerin teknik etkinliğe sahip olduğu, hangilerinin etkinliğe ulaşamadığı tespit edilip bu durumun altında yatan etmenler niceliksel olarak sıralanmıştır.

Retail sales, which are known as brokerage services that provide transportation of goods and services between the producer and the consumer, are of great importance recently with the expansion of the customer portfolio. Increasing competition conditions, acceleration of technological opportunities make it necessary for enterprises to keep their inputs and outputs in production process under control and to use them in optimizing their objectives in order to increase their profit margin. In addition, customer satisfaction, image creation, quality of goods and services, customer-oriented retailing such as simultaneous interest in the beginning to come to the foreground of the enterprise can provide control and the process has gained importance in quantitative methods. In this study, effective and ineffective decision-making units of a pioneering enterprise in the retail store sector have been determined by using Data Envelopment Analysis and it is aimed to improve and improve efficiency of these ineffective decision-making units. In the first stage of this study, which is considered as three sections, the content, types and measurement methods of efficiency and efficiency concepts are mentioned on a general basis. In the second stage, the theoretical and mathematical structure of the Data Envelopment Analysis which is the method of the study and the application steps are given. In the third stage, the 12-month real data for the 18 branches that were obtained through the interviews of the company officials were analyzed by using the package program called EMS v.13 (Efficiency Measurement System). In the study, 18 decision-making units, 4 input variables and 1 output variable in the analysis, which branches have the technical efficiency of the months, which cannot reach the efficiency of the factors underlying this situation has been quantitatively listed.