Türkiye`deki linyit kaynaklı elektrik üretim santralleri üzerine performans tabanlı düzenleme uygulaması

Abstract

Refah seviyesinin artmasına, ekonominin büyümesine ve dışa bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlaması açısından yerli enerji kaynaklarının en etkin şeklide değerlendirilmesi, Türkiye'de öne çıkan enerji politikalarından biri haline gelmiştir. Türkiye'nin sahip olduğu en önemli yerli enerji kaynaklarından biri olan linyit, en çok elektrik üretim sektöründe değerlendirilmektedir. Nüfus artışı ve teknolojik ilerlemeye paralel şekilde giderek artmakta olan elektrik talebinin karşılanması noktasında Türkiye'nin yerli enerji kaynakları ile ilgili politikası da göz önüne alındığında, linyit kaynaklı elektrik üretim santrallerinin performanslarının incelenmesi zaruri görülmektedir. Bu kapsamda yapılan çalışmada, Türkiye'de faaliyet gösteren 12 linyit yakıtlı elektrik üretim santralinin 2013-2016 dönemi arasındaki performansları Veri Zarflama Analizi ile analiz edilmektedir. Ayrıca çalışmada 2013 yılında başlayan özelleştirmelerin linyit yakıtlı elektrik üretim santrallerinin performansları üzerinde nasıl bir etki gösterdiği incelenmektedir. VZA aracılığıyla elde edilen linyit yakıtlı elektrik üretim santrallerinin etkinlik skorları ile mevcut olarak uygulanan teşvik mekanizması için performans tabanlı düzenleme yaklaşımı geliştirilmektedir. Etkin olmayan linyit yakıtlı elektrik üretim santrallerinin potansiyel elektrik üretimi de, VZA aracılığıyla elde edilen referans iyileştirme değerleri ile simülasyonlar yaparak öngörülmektedir. Bu sayede üst politika belgelerinde linyit kaynaklı elektrik üretimine yönelik belirlenebilecek hedeflerin duyarlılık analizlerinin yapılabileceği ve enerji yatırımlarının ve planlamalarının yapılmasında bu tür analizlerin dikkate alınmasının, Türkiye'deki yerli kömür politikasına yön verebileceği düşünülmektedir. Ayrıca VZA uygulamasından elde edilen sonuçlarla, istatistiki yöntemlerin elektrik üretim santrallerinin analizlerinde uygulanabilirliğine yönelik yeni bir perspektif sunulacağı değerlendirilmektedir.

The most effective evaluation of domestic energy sources in terms of contributing to increasing the level of welfare, economic growth and reducing external dependence has become one of the prominent energy policies in Turkey. Lignite, which is one of the most important domestic energy resources that Turkey has, is evaluated mostly in the electricity generation sector. Considering Turkey's policy on domestic energy resources regarding to the meeting increased demand for electricity in line with population growth and technological progress, it is found to be necessary to examine the performances of lignite fired power plants. In this context, the performances of 12 lignite fired power plants operating in Turkey between 2013-2016 is analyzed by Data Envelopment Analysis. In addition, it is examined how the privatizations that started in 2013 had an effect on the performances of the lignite fired power plants. With the efficiency scores of the lignite-fired power plants obtained through VZA, the performance-based regulation approach for the incentive mechanism currently applied are being developed. The potential electricity generation of the inefficiency lignite fired power plants are also predicted by making simulations with the reference improvement values obtained by the VZA. In this way, It is thought that the sensitivity analyses of the objectives to be determined towards lignite based electricity production in the top policy documents can be done and consideration of such analyses in making the energy investments and the planning can lead to the domestic coal policy in Turkey. It is also evaluated that the results obtained from the application of VZA will provide a new perspective on applicability in the analysis of power generation plants of statistical methods.