Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelişmekte olan ülke ekonomilerine etkileri: Türkmenistan örneği

Abstract

Son yıllarda doğrudan yabancı sermaye yatırımları gelişmekte olan ülkelerin önemli bir dış finansman kaynağı haline gelmiş ve ekonomik büyüme sürecinde önemli rol oynamıştır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla 1991'de bağımsızlığını kazanan Türkmenistan'da özel sektörün olmayışı birçok üretim alanında devletin hâkimiyetine neden olmuş ve bu nedenle ekonomik dönüşüm sürecinde yabancı yatırımcılar devlet ile işbirliği içine girmiş ve yatırımlar hükümetin öncelikli alanlarına gitmiştir. Yatırımlar en çok tekstil, inşaat, petrol ve doğalgaz sektörlerine yönelmiştir. Özellikle petrol ve doğalgaz sektörüne gelen yabancı yatırımlar ülke ihracatına önemli katkı sağlamıştır. Bu doğrultuda tezde doğrudan yabancı sermaye yatırımlar ile ihracat arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmada 1993-2017 dönemine ait veriler kullanarak eşbütünleşme testi ve vektör hata düzeltme modeline dayalı Granger nedensellik testi ile gerçekleştirilmiştir.

In recent years, foreign direct investment has become an important source of foreign financing for developing countries and it has played an important role in the economic growth process. The lack of private sector in Turkmenistan, which gained its independence in 1991 with the disintegration of the Soviet Union, led to the dominance of the state in many fields of production. Therefore, in the process of economic transformation, foreign investors entered into cooperation with the state and the investments went to the priority areas of the government. Most of the investments were directed to textile, construction, oil and natural gas sectors. In particular, foreign investments in the oil and natural gas sector contributed significantly to the country's exports. For this purpose, the relationship between foreign direct investment and export is investigated. In the study, the cointegration test and Granger causality test based on vector error correction model were performed by using data from the 1993-2017 periods.