Sosyal bilgiler eğitiminde proje tabanlı öğrenme ve portfolyo değerlendirme yaklaşımlarının eğitim ve sınama durumlarına yansıması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim VII. sınıf öğrencilerinin Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımına dayalı öğrenci gelişim dosyalarının (portfolyoların) kullanımıyla, Sosyal Bilgiler dersi içerisindeki gelişimlerini takip etmek ve geliştirilen portfolyoları alternatif bir değerlendirme yaklaşımı olan Portfolyo Değerlendirme yaklaşımı ile değerlendirip yapılan değerlendirme sonuçlarının öğrenme sürecine yansımalarını tespit etmektir. Proje Tabanlı Öğrenmede Portfolyoların (Öğrenci Gelişim Dosyalarının) Kullanımı ve Portfolyo Değerlendirmenin Öğrenme Sürecine Yansımalarını ortaya koymak amacıyla yapılan araştırmada; program geliştirmede, öğrenme-öğretme süreçlerinin eğitim durumları ve sınama durumları üzerinde odaklanılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, aynı zamanda nicel verilerle de araştırmanın sonuçları desteklenmiştir. Çalışma, araştırmacının katılımcı gözlemci olarak bulunduğu bir ortamda gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2003-2004 öğretim yılı bahar yarı yılında Kars ili Merkez İlçesi Atatürk İlköğretim okulunda, ve seçkisiz olarak atanan kontrol grupsuz deney grubu 7/B sınıfı öğrencileri (35), Sosyal Bilgiler dersi öğretmeni ve öğrenci velileri üzerinde yürütülmüştür. Uygulamadan elde edilen bulgular çalışma grubuyla sınırlı tutulmuştur. Araştırma, Sosyal Bilgiler dersi '`Avrupa'da Yenilikler` ünitesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada genel olarak betimsel analiz kullanıldığı için, öğrenme-öğretme süreci boyunca çalışma grubunun yansıma ifadeleri üzerinde durulmuştur. Çalışma grubunun görüşlerinin yansıtılmasında `Öntest ve Sontest Anketleri` ve öğrencilerin çalışma sürelerinin betimlenmesinde `Çalışma Süreleri formu` sürecin başında ve sonunda kullanılmıştır. Bunlara ek olarak süreç hakkında velilerin bilgilendirilmesi için bu yaklaşımlarla ilgili velilere yönelik bilgilendirme toplantıları düzenlenmiş ve süreç boyunca bununla ilgili veli mektupları gönderilmiştir. Ayrıca öğrencilerin projeleri için kaynakları ne derecede ve nasıl kullandıkları; öğrenci gelişim dosyalarının öğrencilerin öğrenmelerini nasıl yansıttığı; öğrencilerin süreç boyunca hazırladıkları portfolyalar (öğrenci gelişim dosyaları) incelenerek ve araştırmacının sınıf içerisinde yaptığı gözlemlerinin betimlenmesi ile araştırma sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna ek olarak çalışmalar sırasında araştırmacı dışında ders öğretmenin de gözlem çalışmalarından faydalanılmıştır.Veri toplama araçları oluşturulurken uzman görüşleri, ilgili tezler ve bilimsel makalelerden faydalanılmıştır. Veri toplama araçları literatür taraması, alt problemler ve uzman kanılarına göre oluşturulmuştur. Çalışmanın sonuçlan şöyle özetlenebilir; süreç sonrasında öğrenci, öğretmen ve velilerin portfolyo değerlendirme ve proje tabanlı öğrenme yaklaşımlarına olan olumlu tutumlarında artış olduğu gözlenmiştir. Süreç sonrasında öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ayırdıkları çalışma sürelerindeki artışın çalışma açısından anlamlı bir fark oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenciler, çalışma ile birlikte portfolyo ve projeleri için ders kitabı dışındaki kaynakları (kütüphane, internet dergi) kullanmışlardır. Öğrenci porfolyolarının incelenmesiyle elde edilen Portfolyo Değerlendirme puanlan ile sınıf Öğretmenin yaptığı kağıt-kalem testleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş; ancak veli- öğretmen ve öğrenci-öğretmen değerlendirmeleri arasındaki ilişki düşük düzeyde kalmıştır.

The purpose of this work was to ancelyse in detail the developments of 7th grade students in Social studies with using the student development files (portfolios) Project Based Learning approach and to determine the reflections it learning process of pre-made evaluation resalts by checking the developed portfolios with Portfolio Assessment which is an alternative approach. With the purpose of revealing the Reflections of learning process using Portfolios (student development Files) in Project Based Learning and Portfolio assessment; in curriculum development, this research focused upon the situations of the education, testing situations and learning situations of learning-teaching processes. In this study, qualitative research method was used and at the same time the results of the research were supported with the quantitave data. The research was carried out in an atmosphere where the researcher was as a joiner and an observer. The research applied an experiment group, without control group students of 7/B class (35) (who was) assigned randomly in sipring semester of 2003-2004 academic year in Atatürk Elemantry School in the center of Kars. The findings from application were limited with the study group. The practices step of the research is with in `The Newness in Europe` unit of Social Studies. Because of qualitative analyze was generally used in research, it was evaluated reflection expressions of study-group during tte learning-teaching situationses. For reflecting the ideas of study group, `Poll 1 and 2` and for descripting the study process(es) of students `Study Times 1 and 2` were used in the beginnig and the end of process. In additional to them, for making the guardians concious of the process about these appoaches, meetings directed towards the guardions put in order and letters was sent to guardions about this during the process. Specially, the results of research was reached with what degree and how the students used the resourches for their Projects; how the student development files reflected learnings of students prepared during the process and with discripting observations pre-made by researcher in class. Morever, druing the study, it was benefit from hte observations of lesson teacher expection of researcher, too.When the tools of collecting data were formed, it was benefit from ideas of expert, about thesis and sientific articles. Tools of collecting data were formed in addion to literature hatching, the rest problems and the wiews of expert. The results of the study can be summarized like this: after the process, the increase was observed on the positive attitude to Portfolio Assessment and Project Based Learning approach on the of the students, the teacher and the guardions. After the process, it has been reached to be result of a meaningfull different for increase of stuyding times which the students parted Social Studies. With this study, the students used resources (library, internet) expection of lesson book for their portfolio and projects. There is a meaningfull corelation between Portfolio Assessment and paper- pencil tests which the teacher did. On the other hand, the corelation between the assesment of guardion- teacher and student-teacher are low level corelation. IV