İşgören motivasyonu ve bilgi toplumu sürecinde geçirdiği değişim

Abstract

Liberal iktisat ve hukuk görüşünün egemen olduğu zamanlarda, işletmelerde beşeri kaynakların yalnızca ekonomik bir araç olduğu düşünülmekteydi. Yöneticiler ve şirket sahipleri çalıştırdıkları personeli yalnızca `işini yapan ve bunun karşılığında parasını alan, sosyo-psikolojik ihtiyaçlarını var olduğu fark edilmeyen ya da göz ardı edilen basit işletme unsurları` olarak görmekteydiler. Oysa ki, içinde bulunduğumuz, bilgi çağı olarak adlandırılan bu dönemde, böylesine bir anlayış geçerliliğini tamamen yitirmiştir. Bilgi çağına girişle birlikte, organizasyonlarda üretim, pazarlama, finansman, halkla ilişkiler, araştırma-geliştirme ve diğer işletme fonksiyonlarında olduğu gibi, insan kaynakları yönetiminde de köklü bir değişim süreci yaşanmaktadır. Diğer bir ifadeyle, bilginin kullanım ve yayılım hızındaki artışa paralel olarak `bilgi`, pek çok alanda olduğu gibi, çalışan motivasyonunun artırılmasında da stratejik bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, bilginin `amaç` ve aynı zamanda `araç` olarak tanımlandığı bu dönemde, beşeri kaynak faktörünün maddi ihtiyaçları dışında diğer bazı psikolojik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının da yönetim tarafından karşılanabildiği ölçüde performans yükselişi elde edilebileceği açık bir gerçek haline gelmiştir. Bu çalışmada, organizasyonlarda örgütsel başarıya ulaşmanın kaçınılmaz bir yolu olarak görülen işgören motivasyonunu etkileyebilecek faktörlerden bazıları, bunların çalışan motivasyonu üzerindeki olumlu-olumsuz etkileri, uygulanabilecek çözüm yolları ve son olarak bilgi toplumu sürecinde motivasyon anlayışındaki değişim, genel bir bakış açısıyla incelenmiştir.

In the ages where liberal economy and juristical opinions were dominant, human resource were solely thought of as economical means. Managers and company owners considered their employees as nothing but simple operational ingredients who do the work and in return earn an income, whose social and psychological needs were overlooked or not noticed. However, in this era which is named as `onformation age`, such an understanding is completely invalid. With the introduction of the `information age`, as in production, marketing, financial issues, public relations, research and development, and other operational functions, human resources management is also overgoing a radical chagne process. In other words, paralel to the speed of information and its dissemination, the increase of the employees motivation, as seen in many other areas, is als accepted as a strategic asset. Thus, nowadays where information is defined not only as `asset` but also as `goal`, the fact that the performance increase can be obtained to the extend that some psychological, social, cultural needs other than human resources factor's material needs are fulfulled by the management became an obvious fact. This study is an overview of the positive and negative effects of some factors that can affect the employees motivation which is accepted as inevitable way for reaching the organizational organic success, provides some applicable solution approaches, and last but not least explains the tranformation in the apprehension of the motivation in information society.