İş ahlakı bağlamında yöneticilerin çalışanlara karşı ahlaki sorumlulukları: Kafkas Üniversitesinde bir uygulama örneği

Abstract

Yöneticinin, örgütün amaçlarını belirledikten sonra, gerek örgüt içi gerekse örgüt dışı çevresi ile olan ilişkilerini de göz önünde bulundurmak sorumluluğu söz konusudur. Yöneticinin bu sorumluluğu, enformasyon teknolojilerindeki değişikliklerin, artan rekabet ortamının ve yönetim alanında ortaya çıkan yeni yaklaşımların etkisi ile gelişme ve değişiklik göstermiştir. Bu gelişme ve değişimler bir yöneticinin hem örgütsel hem de sosyal amaçları birlikte gerçekleştirmesi gereğine dikkat çekmektedir. Bu noktada yöneticilerin çalışanlarına karşı birtakım ahlâki sorumlulukları ortaya çıkmaktadır. Ahlâki sorumlulukların ortaya koyulması ise yöneticinin ahlâki kuralların farkında olmaları ile yakından ilgilidir. Bu çalışmada, ahlâk kavramı, ahlâk teorileri, etik kavramı, ahlâk ve etik arasındaki ilişki, etik ilkeler, etik türleri, iş ahlâkı, çeşitli yönetim modelleri ve bu modellerdeki yöneticiler ve etik değerler, yöneticilerin çalışanlara karşı ahlâki sorumlulukları ve ahlâki kararların özellikleri gibi konular ortaya koyulmuştur. Bundan sonraki aşamada Kafkas Üniversitesine bağlı akademik ve idari birimlerde görev yapan akademik ve idari çalışanların yöneticilerden bekledikleri ahlaki davranışların çalışanların cinsiyetine, yaşına, eğitim durumuna, daha önce başka bir kurumda çalışmış olmalarına, mesleki kıdem ve statülerine göre farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evreni Kafkas Üniversitesinde çalışan idari ve akademik personelden oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler; çalışanların yöneticilerden bekledikleri ahlâki davranışlarının çalışanların cinsiyetine ve başka kurumda çalışıp çalışmadığına göre farklılık gösterip göstermediği t testi ile analiz edilmiştir. Çalışanların yöneticilerden bekledikleri ahlâki davranışların çalışanların değişik faktörlere göre farklılık gösterip göstermediği tek yönlü varyans analizi ile test edilmiştir. Araştırmada çalışanların yöneticilerden bekledikleri ahlâki davranışlar çalışanların yaşına eğitim durumuna cinsiyetine göre anlamlı farklılık göstermemesine karşın, çalışanların mesleki kıdem ve statülerine göre yöneticilerden beklediği ahlâki davranışlar anlamlı farklılık göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Ahlâk, Etik, İş Ahlâkı, Yönetim Ahlâkı, Ahlâki Sorumluluklar, Kafkas Üniversitesi

Manager have to consider organizational relationship, also organization relationship with environment as well after determining organization targets. These responsibilities which belongs to manager has been developed and changed by changing information technologies, increasing competitive environment and effect of new approach exists in management field. These development and change are attracting attention for manager to realize organizational and social aims together. At this point ethic responsibilities exist for manager against worker. It is close relationship determining ethic responsibilities with being aware of ethic rules by manager. This study brings up subjects such as concepts, codes, theories, sorts of ethics, relationship between moral and ethic, models of management, ethic values, features of ethics decisions, ethics responsibilities of managers against workers. Following stage a application study made to determine responsibilty area of managers whether workers for bringing up expectation of workers show a difference according to gender, age, education, seniority of workers. Universe of study consist of academics and administrative personnels in Kafkas University. Datums which get from study analysis with / test according to ethics behavior which is expectation of workers from manager whether or not genders and marital status of workers exist difference. Whether or not exist difference ethics behavior which is expectation of workers from managers test with one side variance analysis. despite behavior which is expectation of workers from managers isn't showing mean differences according to genders, ages and education of workers, behavior which is expectation of workers from managers is showing mean difference according to status and seniority of workers. Key Words: Morality, Ethics, Business Ethics, Managament Ethics, Ethical Responsibility, Kafkas University