Ortaokul öğrencilerine yönelik bilişim etiği öğretim programı uygulaması

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ortaokul 6. sınıf öğrencileri için hazırlanan ?Bilişim Etiği Öğretim Programı?nın etkililiğini araştırmak, bu öğretim programının öğrencilerin bilişim teknolojilerinin etik kullanımına yönelik tutumlarına etkisini belirlemek ve öğrencilerin bu uygulamaya yönelik görüşlerini değerlendirmektir.Bu araştırma, öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel bir çalışmadır. Araştırma kapsamında bilişim teknolojisi, etik, bilişim etiği, mahremiyet, fikri mülkiyet, telif hakları, patentler, lisans anlaşmaları, ifade özgürlüğü ve bilişim suçları konularını kapsayan beş haftalık bir öğretim programı hazırlamıştır. Araştırmaya 2012?2013 eğitim öğretim yılında İzmir ilinde bulunan bir devlet ortaokulunda 6. sınıfta öğrenim görmekte olan 26 kız ve 22 erkek olmak üzere toplam 48 öğrenci katılmıştır. Hazırlanan ?Bilişim Etiği Öğretim Programı? deney grubu öğrencilerine bilişim teknolojileri dersinde araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Kontrol grubu öğrencilerine herhangi bir eğitim uygulanmamıştır. Araştırmada katılımcıların bilişim teknolojilerinin etik kullanımlarına yönelik tutumlarını belirlemek için araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ?Gerçek Yaşam Durum Senaryolarıyla Bilişim Etiği Ölçeği? kullanılmıştır. Deney grubu öğrencilerinin uygulanan eğitim programına yönelik görüşlerini değerlendirmek için ise ?Bilişim Etiği Öğretim Programı Öğrenci Görüşleri Anketi? kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ve nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yapılmıştır. Nicel veriler ,05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ?Bilişim Etiği Öğretim Programı? deney grubu öğrencilerinin bilişim teknolojilerinin etik kullanımına yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilemiştir. Araştırmada bilişim teknolojilerinin etik kullanımı ve cinsiyet arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yapılan içerik analizi sonuçlarına göre deney grubu öğrencilerinin tamamı ?Bilişim Etiği Öğretim Programı? uygulamasına katılmanın hoşlarına gittiğini belirtmiştir. Öğrencilerin uygulamada en çok hoşlarına giden öğretim yöntem-tekniklerinin video gösterimi, grup çalışması, rol oynama ve konferans olduğu ortaya çıkmıştır. ?Bilişim Etiği Öğretim Programı? öğrencilerin gerçek hayatta yaptıkları etik olmayan davranışların farkına varmalarını, etik davranışlarda bulunmalarını ve olayları etik-etik olmayan şeklinde ayırt edebilmelerini sağlamıştır.

The purpose of this study was to investigate effectiveness of ?Information Technology (IT) Ethics Education Program? prepared for 6th grade students, to identify effects of this training on attitudes of students towards IT ethics and to evaluate attitudes of students towards this learning activity. A quasi-experimental pretest-posttest design was used in this study. For this study, five -week education program consisting of subjects related to IT, ethics, IT ethics, privacy, intellectual property, copyright, patents, license agreemens, freedom of speech and IT abuse were prepared. Participants of the study were 48 students consisting of 26 girls and 22 boys from one secondary school in Izmir in 2012-2013 Fall Semesters. ?IT Ethics Education Program? had been carried out with experiment group during IT technology lessons by the researchers. The control group had received no treatment.In the study, in order to identify attitudes of students towards ethical use of IT, ?IT Ethics with Real Life Case Studies Scale? which was adapted to Turkish and has been proved to be valid and reliable by researcher was used. In order to find out opinions of participants about this learning activity, ?IT Ethics Education Program Questionnaire? was used. Quantitative data were analyzed using repeated measures variance analysis while descriptive analysis was used in analyzing qualitative data. The level of significance for the statistical analyses was set at ,05 in the study.According to the research results, ?IT Ethics Program? has positive effects on attitudes of experiment group towards ethical use of IT. In addition to this, there is no significant difference between ethical use of IT and sex. Considering opinions of students about this learning activity, all the students in experiment group stated that they all enjoyed participating in ?IT Ethics Education Program?. In addition, videos, group work, role playing and lectures were considered to be most favorable education techniques by students. It is detected that ?IT Ethics Education Program? provided students to be aware of the unethical behaviors they performed in their real life, to behave in ethical way and to categorize daily events as being ethical or not.