Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin Kayırmacılık Algıları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (Ankara İli Örneği)

Abstract

Günümüzün örgütsel yapılarının en önemli sermayesi insan kaynağıdır. Kurumlar hedeflerine ulaşmak için kendilerine karşı yüksek düzeyde bağlılık hisseden insan gücüne ihtiyaç duymaktadır. Örgütlerine bağlı çalışanların, örgütsel performansa olumlu katkılar sağladığına inanılmaktadır. Örgütsel bağlılığın inşasında kurumsal yapıların bilinçli gayretlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Kayırmacılık örgütlerin gelişimini ve yaşam seyrini tehlikeye sokan, belirlenen hedeflere ulaşılmasını geciktiren ya da engelleyen etik dışı bir oluşumdur. Çıktısı sağlıklı insan olan sağlık kurumlarının örgütsel yaşamında karşılaşılan kayırmacı davranışlar sağlık çalışanlarının örgütsel bağlılığına zarar verebilmektedir. Bu çalışma, bu sorun üzerine odaklanarak hastanelerde çalışan sağlık personelinin kayırmacılık algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu temel amacı destekleyen alt amaçlar ise hastane mülkiyet çeşitliliğinin ve farklı sağlık meslek gruplarının kayırmacılık algısında ve örgütsel bağlılıkta farklılık yaratıp yaratmadığıdır. Ankara ilinde faaliyet gösteren hastanelerde çalışan sağlık personeline yönelik gerçekleştirilen bu çalışmada hastanelerin mülkiyeti ve farklı meslek grupları baz alınarak Tabakalı Rastgele Örnekleme yöntemiyle gruplar belirlenmiştir. Anket uygulaması yanıt alamama oranı dikkate alınarak belirlenmiş 478 sağlık çalışanına ulaştırılmış, değerlendirmeye uygun bulunan 434 anket çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının sosyo-demografik bilgilerinin yanı sıra `Kayırmacılık Ölçeği` ve `Örgütsel Bağlılık Ölçeği` veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS.25 ve SPSS AMOS istatistik programlarında analiz edilerek sonuçlar yorumlanmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi, tanımlayıcı istatistik yöntemleri (frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma), t-testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Post-hoc testleri ile Korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, sağlık çalışanlarının kayırmacılık algılarının (Ort.=3,31) ve örgütsel bağlılıklarının (Ort.=2,91) orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların aylık gelirinin, çalıştıkları hastanelerin mülkiyetinin, görev unvanlarının, yönetici olma durumlarının kayırmacılık algısı ile istatiksel olarak anlamlı bir farklılığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların eğitim durumunun, aylık gelirinin, hastane mülkiyetinin, hastane yatak sayısının, görev unvanının ve yönetici olma durumlarının örgütsel bağlılıkları ile arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Ayrıca gerçekleştirilen korelasyon analizi sonuçları sağlık çalışanlarının kayırmacılık algıları ile örgütsel bağlılıkları arasında negatif yönlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Kayırmacılık ve alt boyutlarına yöneltilmiş her türlü davranıştan kaçınılmasının örgütsel bağlılığı arttıracağı ve örgüt performansına olumlu katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

The most important capital of today's organizational structures is human resources. Institutions need manpower with a high level of loyalty towards them to achieve their goals. It is believed that employees affiliated with their organization make positive contributions to organizational performance. Conscious efforts of institutional structures are needed in the construction of organizational commitment. Favoritism is an unethical formation that endangers the development and life course of organizations, delaying or preventing the achievement of the determined goals. Clientelistic behaviors encountered in the organizational life of healthcare institutions whose output is healthy people can damage the organizational commitment of healthcare professionals. This study was conducted to determine the relationship between the perceptions of favoritism and organizational commitment of healthcare professionals working in hospitals by focusing on this problem. The sub-goals supporting this main purpose are whether the diversity of hospital ownership and different healthcare occupational groups make a difference in the perception of nepotism and organizational commitment. In this study conducted for healthcare personnel working in hospitals operating in Ankara, groups were determined using the Stratified Random Sampling method based on the ownership of the hospitals and different occupational groups. The questionnaire application was delivered to 478 healthcare workers, which were determined by considering the rate of non-response, and 434 questionnaires that were found suitable for evaluation were included in the study. In addition to the socio-demographic information of the healthcare professionals participating in the study, `Favoritism Scale` and `Organizational Commitment Scale` were used as data collection tools. The obtained data were analyzed in SPSS.25 and SPSS AMOS statistics programs and the results were interpreted. Correlation analysis was performed with Confirmatory Factor Analysis, descriptive statistical methods (frequency, percentage, mean and standard deviation), t-test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, Post-hoc tests. As a result of the research, it was found that the perceptions of favoritism (Mean=3,31) and organizational commitment (Mean=2,91) of healthcare workers were at medium level. According to the results of the research, it was determined that the monthly income of the participants, the ownership of the hospitals they work in, their job titles and their being a manager have a statistically significant difference with the perception of favoritism. In addition, a significant difference was found between the participants' educational status, monthly income, hospital ownership, number of hospital beds, job title and organizational commitment to being a manager. In addition, correlation analysis results showed that there was a negative relationship between the perceptions of favoritism and organizational commitment of healthcare workers. It is thought that avoiding any kind of behavior directed towards favoritism and its sub-dimensions will increase organizational commitment and make positive contributions to organizational performance.