Erkek adölesanlarda atış performansı ile el, ayak ve göz dominansı arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, erkek adölesanlarda atış performansı ile el, ayak ve göz dominansı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesidir.Çalışmaya Amasya il merkezinde bulunan orta öğretimlerde öğrenim gören, 110 solak ve 108 sağlak olmak üzere toplam 218 gönüllü erkek lise öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara, duvara hazırlanan 60 cm çapında ve 1.60 metre yüksekliğindeki hedefe 5 metre mesafeden, kort tenisi topu ile önce sağ sonra sol ellerini kullanarak ısınma ve hedefi tanıma amaçlı 5 deneme atışı yaptırılmıştır. Daha sonra ölçüm için katılımcılar tercih ettikleri ellerine göre 20 sağ ve 20 sol olmak üzere toplam 40 atış yaptırılmıştır. Katılımcının 60 cm çapındaki hedefin içerisine isabet ettirdiği sutlar başarılı, ettiremediği şutlar ise başarısız şutlar olarak kabul edilmiştir. Sağ ve sol el için ayrı ayrı olmak üzere başarılı şutlar 1 puan olarak 0-20 puan aralığında isabet skoru olarak tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, göz baskınlığına bağlı sol el atış isabet oranı hariç el, ayak ve göz dominansına göre tüm atış değişkenleri bakımından isabet performansı farklılaşmaktadır (p<0,01). El ve ayak baskınlığı tüm atış isabet oranları ile anlamlı seviyede ilişkili iken göz dominansına bağlı sol el atış isabet oranı anlamlı düzeyde ilişkili değildir. Ayrıca, sağ el atış oranı ise, göz baskınlığı ile anlamlı düzeyde ilişkilidir. Sağ ve sol el dominanslıların yüksek atış isabet oranındaki performansı hareket analizleri, cinsiyet, antrenman yaşı, antropometrik özellikler ve kros dominans kriterleri ile birlikte değerlendirilmesine ihtiyaç vardır.El hâkimiyetine bağlı, atış isabet oranı bakımından sağlaklar, solaklardan daha iyidir. Solakların atış performansında dezavantajlı olmaları sebebiyle antrenmanlarda daha dikkatli denetlenmeli ve eksikliklerinin giderilmesi için sık geribildirim, tekrar ve pekiştireç verilmelidir.Anahtar Kelimeler: El hâkimiyeti, baskın göz, atış isabet oranı, lateralizasyon.

The aim of this study is to evaluate the interrelation between the shooting performance and the hand, foot and eye dominance of the male adolescents.A total of 218 voluntary male high school students, 110 of whom were left-handed and 108 were right-handed, attended the research. The participants were given the chance to do 5 trial shootings from 5 meters to the target for the purpose of warming up and introducing the target, with court tennis balls, by using first the right hand and then the left hand. Later on, the participants did 40 shootings total, 20 of which were with right and 20 were with left hand considering the hands they chose to use. The shootings of the participants which hit target inside the diameter of 60 cm were regarded as successful and others outside it were regarded as unsuccessful. The successful hits were scored between 0 and 20 hitting points, which were done separately for each of the right and left hands. According to the results of the research, except the hitting ratio of the left hand shootings according to eye dominance, the hitting performance differentiates regarding all the shooting variables according to hand, foot and eye dominances (p<0,01). While the hand and foot dominance are interrelated to all the hitting ratios of shootings in significant level, the eye dominance isn't interrelated to the hitting ratio of the left hand shootings. In addition, the right hand shooting ratio is interrelated to the eye dominance in significant level. The higher hitting ratio performances of the right and left hand dominant individuals are needed to be evaluated by considering the movement analyses, gender, training age, anthropometrical characteristics and cross dominance criteria. The right-handed individuals have better performance than the left-handed ones regarding the hitting ratio of hand dominant shootings. As the left-handed are disadvantageous in shooting performances, they should be better inspected during the trainings, they should be given frequent feedbacks, repetitions and reinforcers.Key words: Hand dominance, dominant eye, hitting ratio of shootings, lateralization.