Erozyon ve sedimentasyon araştırmalarında radyonüklidlerin kullanımı

Abstract

EROZYON VE SEDIMENTASYON ARAŞTIRMALARINDA RADYONÜKLİDLERİN KULLANIMI ÖZET Toprak ve su kaynaklanın korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanarak en üst düzeyde üretimde faydalanılması, bu kaynakların verimli ve bilinçli biçimde kullanılması ile mümkündür. Günümüzde erozyon deprem, taşkın ve heyelan gibi en önemli ekolojik çevre sorunu niteliğinde ve doğal afet olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda günlük içme ve kullanma suyu kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi çok önemlidir. Yanlış arazi kullanımlarının önlenmesi ve etkin toprak ve su kontrol ve koruma stratejilerinin geliştirilmesi için, su kaynaklan çevrelerinde toprak erozyonu ve sedimentasyonu hızlarının belirlenmesi gereklidir. Serpinti radyonüklidleri yöntemi (FRN's) ile toprak örneklerinde l37Cs 210Pbex ve 7Be radyonüklid aktiviteleri ölçümlerinden yararlanarak, toprak taşınma miktarının belirlenmesi, dünyada yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu Yüksek Lisans tez çalışmasında serpinti radyonüklidleri yöntemi, İstanbul'un doğu kesiminde Riva havzasında yer alan ve İstanbul için en önemli içme ve kullanım suyu kaynaklamadan biri olan, Ömerli Baraj gölü çevresinde seçilen farklı alanlar için uygulandı. Havzadaki araştırma sahalarından alman topraklar için gama spektroskopik analizler gerçekleştirildi, yöntemin gerektirdiği radyonüklid profilleri oluşturuldu ve havzadaki ekili bir arazi için Cs-137-Calibration Model kullanılarak toprak taşınma miktarı belirlendi. XV

USING FALLOUT RADIONUCLIDES IN EROSION AND SEDIMENTATION RESEARCH SUMMARY Conservation and improvements of soil and water resources and their use in the production at optimum level by provided sustainability is possible when these resources are used productively and consciously. Erosion, which is the most important ecological environmental issue, is considered as a natural catastrophe like earthquake, flooding, and mass movement. In this scope, sustainable management of fresh water resources is very important. In order to prevent misuse of lands and develop effective soil and water conservation strategies, it is necessary to determine soil erosion and sedimentation situation in the water producing watersheds. Determination of Cs, Pbex ve Be radionuclide activities in the soil samples by using fallout radionuclides methodology (FRN's) is a common technique applied around the world to estimate movement and distribution rate of soil particles. In this master thesis study, fallout radionuclides methodology was applied in selected different areas of Ömerli watershed which lies in eastern part of Istanbul in Riva Creek watershed and is the one of the most important fresh water resources for Istanbul. Gamma spectroscopic analyses were employed on soil samples collected from different areas, radionuclide profiles were established as a method requirement, and distribution rate of soil particles was determined by using Cs-137-Calibration model for an effective land use in the watershed. xvi